Szablon:Dobry artykuł
Dokumentacja szablonu
[]
Dzisiaj
AIDS – choroba wywołana przez ludzki wirus niedoboru odporności, prowadząca do postępującego upośledzenia odporności osoby zakażonej i ostatecznie do rozwoju zespołu nabytego niedoboru odporności. Zakażenie ludzkim wirusem upośledzenia odporności następuje przez kontakt seksualny, ekspozycję na wydzieliny lub tkanki zawierające wirusa oraz na drodze okołoporodowej. U części chorych w ostrej fazie zakażenia pojawia się niecharakterystyczna choroba grypopodobna zwana ostrą chorobą retrowirusową, jednak u większości, pomimo replikacji wirusa, spadku limfocytów CD4+ i postępującego upośledzenia funkcji układu immunologicznego, AIDS przez różny okres przebiega bezobjawowo. Faza objawowa, której wyrazem są rozwijające się zakażenia oportunistyczne i nowotwory, jest następstwem znacznego obniżenia odporności. Ostatecznie dochodzi do rozwoju zakażeń oportunistycznych, nowotworów złośliwych i zespołów chorobowych spełniających kliniczne kryteria rozpoznania zespołu nabytego niedoboru odporności. Diagnostyka zakażenia HIV jest oparta o badania serologiczne wykrywające przeciwciała powstałe w odpowiedzi immunologicznej skierowanej przeciw HIV, które są wykrywane metodą immmunoenzymatyczną. W leczeniu zakażenia HIV stosuje się wielolekową terapię antyretrowirusową, która polega na jednoczesnym zastosowaniu kilku leków antyretrowirusowych. Czytaj więcej…
Jutro
Alfred Hitchcock (ur. 13 sierpnia 1899 w Londynie, zm. 29 kwietnia 1980 w Los Angeles) – brytyjski reżyser, scenarzysta i producent, uznawany za jednego z najbardziej wpływowych twórców filmowych w historii kina. Określany mianem „mistrza suspensu”. W trwającej ponad sześć dekad karierze wyreżyserował 53 filmy fabularne. Stał się rozpoznawalny dzięki licznym wywiadom i występom cameo w swoich produkcjach oraz serialowi kryminalnemu Alfred Hitchcock przedstawia. Podobne uznanie zyskiwali aktorzy grający w jego filmach. Styl reżyserski Hitchcocka obejmował płynny ruch kamery naśladującej spojrzenie granej postaci, stawiając tym samym widza w roli podglądacza, oraz kadrowanie ujęć w taki sposób, aby zmaksymalizować uczucie niepokoju oraz lęku. W 1979 roku został odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego. Sześć wyreżyserowanych przez Hitchcocka filmów zestawianych było w pierwszej dziesiątce podsumowań roku w amerykańskim box office. Czternaście produkcji uzyskało przynajmniej jedną nominację do Oscara w dowolnej kategorii, z czego pięć zdobyło co najmniej jedną statuetkę. Dziewiętnaście produkcji reżysera, po uwzględnieniu inflacji, przekroczyło sumę stu milionów dolarów dochodu z biletów na rynku krajowym. Czytaj więcej…
Pojutrze
Kanał – polski film wojenny z 1956 roku w reżyserii Andrzeja Wajdy, poświęcony tematowi powstania warszawskiego. Film, oparty na opowiadaniu Jerzego Stefana Stawińskiego i zrealizowany według jego scenariusza, ukazuje jeden z końcowych epizodów walk powstańczych w Warszawie. Akcja filmu oparta jest na autentycznej historii plutonu Armii Krajowej, który w obliczu nieuchronnej klęski powstania warszawskiego próbował ewakuować się z Mokotowa do Śródmieścia podziemnymi kanałami ściekowymi. Pierwotnie odrzucony przez krytyków za przedstawienie powstańców w tonie antyheroicznym, Kanał dzięki projekcji na Festiwalu w Cannes w 1957 zdobył Srebrną Palmę ex aequo z Siódmą pieczęcią Ingmara Bergmana, co wpłynęło na jego późniejszą rehabilitację. Film Wajdy jest współcześnie uznawany za początek polskiej szkoły filmowej, która wchodziła w polemiczny dialog z polską publicznością w sprawie spuścizny po II wojny światowej. Ponadto Kanał zainicjował krytyczne spojrzenie na heroiczne mity powstańcze, które pogłębił Andrzej Munk w filmie Eroica z 1958 roku. Czytaj więcej…
Za 3 dni
Wojna trzynastoletnia – stoczona w latach 1454–1466 wojna między państwem zakonu krzyżackiego a Koroną Królestwa Polskiego, rozpoczęta na skutek poparcia przez Polskę powstania Związku Pruskiego - organizacji grupującej średnią szlachtę i mieszczan, kierowanej przez patrycjat Gdańska, Torunia, Elbląga oraz Chełmna - przeciwko zakonowi krzyżackiemu. Związkowcy zdobyli wszystkie miasta i zamki krzyżackie, poza stolicą Malborkiem oraz Chojnicami. Klęska wyprawy polskiego pospolitego ruszenia, w starciu ze złożoną z czeskich i niemieckich najemników armią Zakonu w bitwie pod Chojnicami we wrześniu 1454 roku rozpoczęła krzyżacką kontrofensywę, w wyniku której Zakon odbił większość miast i twierdz, wraz ze zdobytym ostatecznie 14 lipca 1455 roku Królewcem. Brak pieniędzy na dalsze finansowanie wojsk najemnych zatrzymał postępy kontrofensywy kierowanego przez wielkiego mistrza Ludwiga von Erlichshausen Zakonu, a niespłacenie wierzytelności wobec krzyżackich wojsk zakończyło się sprzedażą 8 czerwca 1457 roku twierdzy w Malborku królowi polskiemu Kazimierzowi IV. Wojna trzynastoletnia przyspieszyła proces rozkładu zakonu krzyżackiego, pozwoliła polskiej szlachcie uzyskać daleko idące przywileje i decydującą rolę w Królestwie Polskim kosztem osłabienia mieszczaństwa oraz doprowadziła do emancypacji Gdańska i stworzyła podstawy szybkiego rozwoju tego miasta. Czytaj więcej…
Za 4 dni
_Photograph_By_Shantanu_Kuveskar.jpg)
Kraska orientalna – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny krasek. Występuje w południowej Azji i, częściowo, na Bliskim Wschodzie, głównie u wybrzeży Zatoki Perskiej. Są to średniej wielkości ptaki o długości ciała 30–34 cm i masie 166–176 g. Ciemię niebieskawe, grzbiet brązowy, sterówki oraz skrzydła fioletowo-lazurowe - bardzo charakterystyczne podczas lotu. Gardło różowawe. Na piersi widnieją wyraźne białe pasy. Środowisko życia tych ptaków stanowią wszelkiego rodzaju zadrzewione tereny – świetliste lasy, przecinki, obszary rolnicze, pobliża domostw, zagajniki, plantacje. Trzonem ich pożywienia są bezkręgowce, a w szczególności chrząszcze, które stanowią nawet połowę wszystkich ofiar. Pozostałymi są między innymi prostoskrzydłe, pluskwiaki, błonkoskrzydłe oraz inne owady. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody uznaje kraskę orientalną za gatunek najmniejszej troski. Dla człowieka są to ptaki pożyteczne ze względu na redukcję szkód czynionych w uprawach przez owady. Czytaj więcej…
Za 5 dni
Solaris Urbino 12 – niskopodłogowy autobus miejski z serii Solaris Urbino produkowany od 1999 roku przez polskie przedsiębiorstwo Solaris Bus & Coach S.A. w Bolechowie-Osiedlu. W latach 1999–2002 produkowano I generację modelu, od 2002 roku rozpoczęto produkcję II generacji, nie obejmowała ona jednak wielu zmian technicznych i stylistycznych. Te wprowadzono w 2004 roku wraz z premierą III generacji, która z kolei została zastąpiona przez IV generację zaprezentowaną w 2014 roku. Produkowane są także wersje z napędem gazowym, hybrydowym lub elektrycznym, a także trolejbus Solaris Trollino 12. W ofercie jest także podmiejska wersja niskowejściowa Urbino 12 LE. Solaris Urbino 12 II generacji zajął drugie miejsce w konkursie o tytuł Autobusu Roku 2005. Był pierwszym polskim autobusem miejskim, który ubiegał się o ten tytuł. Solaris Urbino electric IV generacji jako pierwszy w historii autobus elektryczny otrzymał nagrodę Autobus Roku 2017. Czytaj więcej…
Za 6 dni
Marilyn Monroe – amerykańska aktorka, modelka, piosenkarka i producentka filmowa, gwiazda filmowa, ikona kultury popularnej oraz seksbomba lat 50. i 60. XX wieku. American Film Institute umieścił ją na szóstym miejscu na liście największych aktorek wszech czasów. Monroe zaczęła swoją karierę jako pin-up girl. Później trafiła do świata filmu, gdzie pracowała dla 20th Century Fox i Columbia Pictures. W 1951 roku związała się z wytwórnią Fox, po czym wkrótce zyskała popularność dzięki filmom Małpia kuracja, Niagara, Mężczyźni wolą blondynki czy Słomiany wdowiec. Zasłynęła z ról stereotypowych blondynek, ale wcielała się również w postacie bardziej złożone i dramatyczne. W 1955 roku. studiowała aktorstwo metodyczne w Actors Studio u Lee Strasberga i założyła własną wytwórnię Marilyn Monroe Productions. Za rolę Elsie w Księciu i aktoreczce otrzymała nagrody David di Donatello oraz Crystal Star Award, a za rolę Sugar Kane Kowalczyk z Sandusky w Pół żartem, pół serio uhonorowano ją Złotym Globem. W życiu prywatnym aktorka zmagała się z uzależnieniami, m.in. od alkoholu i barbituranów, i z problemami psychicznymi. Film Skłóceni z życiem był ostatnim w jej karierze, którą przerwała nieoczekiwana śmierć 5 sierpnia 1962 roku. Czytaj więcej…