Szablon:Dobry artykuł: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
wymiana cotygodniowa |
powtórzony link |
||
| (Nie pokazano 117 wersji utworzonych przez 25 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
<includeonly>{{#switch:{{#timel:N|{{{data|}}}}} |
<includeonly>{{#switch:{{#timel:N|{{{data|}}}}} |
||
|1=<!--Propozycja na poniedziałek |
|1=<!--Propozycja na poniedziałek 13 maja --> [[Plik:Katowice-Śródmieście collage.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Śródmieście (Katowice)|Śródmieście]]''' – [[podział administracyjny Katowic|dzielnica]] [[Katowice|Katowic]], stanowiąca ścisłe centrum miasta. Położona jest w zespole dzielnic śródmiejskich. Jej obszar zajmuje powierzchnię 3,81 km² i w 2016 roku liczyła łącznie 24 441 mieszkańców. Jest to najbardziej zurbanizowana dzielnica Katowic, z udziałem powierzchni zabudowanej sięgającej ponad 50%. Historia Śródmieścia jest ściśle powiązana z historią miasta Katowice, wzmiankowanego po raz pierwszy w XVI wieku. Od tego czasu, zwłaszcza od XIX wieku, wraz z doprowadzeniem linii kolejowej, rozwojem przemysłu i inkorporacją sąsiednich miejscowości Śródmieście przekształciło się w centrum administracyjno-usługowe Katowic. Zlokalizowana jest tu m.in. [[Gmach Sejmu Śląskiego w Katowicach|siedziba]] [[Sejmik Województwa Śląskiego|Sejmiku Województwa Śląskiego]], Urzędu Metropolitalnego [[Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia|Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii]] oraz [[Urząd Miasta Katowice|Urzędu Miasta Katowice]], a także szeregu instytucji, w tym m.in. [[Uniwersytet Śląski w Katowicach|Uniwersytetu Śląskiego]], [[Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach|Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego]], [[Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach|Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego]] czy [[Kościół łaciński|rzymskokatolickiej]] [[Archidiecezja katowicka|archidiecezji katowickiej]]. Znajdują się tu również konsulaty kilku krajów, a także siedziby i oddziały organów administracji rządowej i samorządowej. ''[[Śródmieście (Katowice)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Floréal (1908)|Floréal]]''' – [[III Republika Francuska|francuski]] oceaniczny [[Dwukadłubowy okręt podwodny|dwukadłubowy]] [[okręt podwodny]] z okresu [[I wojna światowa|I wojny światowej]], jedna z 18 zbudowanych jednostek [[Okręty podwodne typu Pluviôse|typu ''Pluviôse'']]. Okręt [[Wyporność|wypierał]] 404 tony w położeniu nawodnym i 553 tony pod wodą, a jego główną bronią było osiem [[Torpeda|torped]] [[Kaliber broni|kalibru]] 450 mm wystrzeliwanych z jednej wewnętrznej i sześciu zewnętrznych [[Wyrzutnia torpedowa|wyrzutni]]. Napędzana [[Maszyna parowa|maszynami parowymi]] jednostka rozwijała na powierzchni prędkość 12 [[Węzeł (jednostka prędkości)|węzłów]], osiągając zasięg 1500 [[Mila morska|Mm]] przy prędkości 9 węzłów. „Floréal” został [[Wodowanie|zwodowany]] w kwietniu 1908 roku w stoczni [[Naval Group|Arsenal de Cherbourg]] w [[Cherbourg-Octeville]], a do służby w [[Marine nationale]] [[Podniesienie bandery|wcielono go]] w czerwcu 1909 roku. Uczestniczył w działaniach wojennych, operując na wodach kanału [[La Manche]], [[Ocean Atlantycki|Oceanie Atlantyckim]] oraz [[Morze Śródziemne|Morzu Śródziemnym]]. Okręt zatonął 2 sierpnia 1918 roku na [[Morze Egejskie|Morzu Egejskim]], po kolizji z [[Wielka Brytania|brytyjskim]] uzbrojonym [[Parowiec|parowcem]] HMS „Hazel”. ''[[Floréal (1908)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|2=<!--Propozycja na wtorek |
|2=<!--Propozycja na wtorek 14 maja --> [[Plik:Repty park pl.jpg|right|100px]] |
||
'''[[Park w Reptach]]''' – XIX-wieczny [[Park krajobrazowy#Forma założenia parkowego|park krajobrazowy]] o powierzchni ok. 200 ha położony na terenie miasta [[Tarnowskie Góry]] oraz [[Zbrosławice (gmina)|gminy Zbrosławice]], którego większość obszaru wpisana została w grudniu 1966 roku do [[Rejestr zabytków (Polska)|rejestru zabytków]] [[Zabytek nieruchomy|nieruchomych]]. Stanowi część [[Zespół przyrodniczo-krajobrazowy|zespołu przyrodniczo-krajobrazowego]] o nazwie [[Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”|„Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”]]. Tereny obecnego parku porastały w przeszłości lasy liściaste. W 1824 roku wieś [[Stare Repty|Repty]] wraz z okolicznymi dobrami nabył hrabia [[Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck]], zakładając na znajdującym się na północ od wsi fragmencie lasu [[Zwierzyniec (łowiectwo)|zwierzyniec]]. W jego centralnej części w latach 1893–1898 wzniesiono [[Pałac w Reptach|neorenesansowy pałac]], sam zwierzyniec przekształcono zaś w park w stylu angielskim. Park obejmuje dwie części rozdzielone przepływającą w kierunku północno-zachodnim rzeką [[Drama (rzeka)|Dramą]]. Zachowały się tu zespoły leśne [[Buczyna|buczyn]], [[grąd]]ów i [[Las łęgowy|łęgów]] z fragmentami wilgotnych łąk i szuwarów. Na terenie parku wykazywano obecność kilkunastu gatunków roślin i zwierząt chronionych, rzadkich gatunków [[Nietoperze|nietoperzy]] oraz licznych gatunków ptaków [[lęg]]owych. ''[[Park w Reptach|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Wanda Jakubowska]]''' (ur. [[10 listopada]] [[1907]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[25 lutego]] [[1998]] tamże) – [[Polacy|polska]] [[Reżyser filmowy|reżyserka filmowa]], [[Scenarzysta|scenarzystka]], przedstawicielka [[Realizm socjalistyczny|socrealizmu]] w [[Kinematografia polska|kinie polskim]], dama [[Order Odrodzenia Polski|Krzyża Oficerskiego Orderu Odrodzenia Polski]]. W latach 30. XX wieku członkini Stowarzyszenia Miłośników Filmu Polskiego oraz [[Spółdzielnia Autorów Filmowych|Spółdzielni Autorów Filmowych]]. Jej debiut fabularny z tego okresu, ''[[Nad Niemnem (film 1939)|Nad Niemnem]]'' według powieści [[Eliza Orzeszkowa|Elizy Orzeszkowej]], uchodzi za zaginiony. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] zdobyła międzynarodową sławę pionierskim filmem ''[[Ostatni etap]]'' o gehennie więźniów [[Auschwitz-Birkenau|obozu koncentracyjnego Auschwitz-Birkenau]], nagrodzonym Grand Prix [[Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Karlowych Warach|Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Mariańskich Łaźniach]]. Kontynuowała tematykę obozową w swoich kolejnych trzech filmach. Znana jest też z propagandowej biografii [[Karol Świerczewski|Karola Świerczewskiego]] ''[[Żołnierz zwycięstwa]]'' oraz filmu dla dzieci ''[[Król Maciuś I]]'' na podstawie powieści [[Janusz Korczak|Janusza Korczaka]]. Mimo słabości warsztatowej jej filmów, w twórczości Jakubowskiej odnajdywano jednak szczególny talent do przedstawiania ekranowych kobiet w sposób budzący sympatię widzów. ''[[Wanda Jakubowska|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|3=<!--Propozycja na środę |
|3=<!--Propozycja na środę 15 maja --> [[Plik:Zamek Pieniński, ruiny.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Zamek Pieniny]]''' – [[ruiny]] [[średniowiecze|średniowiecznego]] [[zamek|zamku]], znajdującego się w [[Pieniny|Pieninach]], w [[Krościenko nad Dunajcem|Krościenku nad Dunajcem]]. [[Warownia]] powstała najprawdopodobniej na początku lat 80. XIII wieku. Jej powstanie jest wiązane z osobą [[Święta Kinga|św. Kingi]] – miała ona zlecić budowę zamku, który stanowiłby schronienie dla [[Klasztor klarysek w Starym Sączu|klasztoru klarysek]] na wypadek zagrożenia. Księżna wraz z zakonnicami schroniły się tu podczas [[III najazd mongolski na Polskę|III najazdu Tatarów]]. Dalsza, XIV-wieczna historia zamku jest słabo udokumentowana. Najnowsze badania sugerują, że w XV wieku był dalej użytkowany, mimo że wśród badaczy przeważa pogląd mówiący, że w XIV wieku prawdopodobnie przestał być używany i uległ zniszczeniu podczas najazdu [[Husytyzm|husytów]] lub wojsk [[Ścibor ze Ściborzyc|Ścibora ze Ściborzyc]] na początku XV wieku. Budowla jest jednym z najstarszych murowanych zamków w Polsce, stanowi przykład zamku wysokogórskiego. Mogła pomieścić sto osób i kilkudziesięciu żołnierzy, była obwarowana, otoczona przez trudne do przeforsowania skały, położona na dużej wysokości, wtopiona w krajobraz i trudna do wypatrzenia przez wroga. ''[[Zamek Pieniny|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Liściożery]]''' – [[rząd (biologia)|podrząd]] [[ssaki|ssaków]] [[łożyskowce|łożyskowcowych]] z grupy [[szczerbaki|szczerbaków]] oraz [[rząd (biologia)|rzędu]] [[włochacze|włochaczy]]. Obejmuje dwie rodziny współczesne – [[leniuchowcowate]] i [[leniwcowate]] oraz kilka wymarłych. Obecni przedstawiciele spędzają życie zwieszając się z gałęzi drzew i żywiąc liśćmi. W przeszłości występowały również formy naziemne, niekiedy dużych rozmiarów. Zwierzęta te zamieszkują Amerykę Południową i Środkową. Liściożery cechują się wolnym [[metabolizm]]em. Pociąga on za sobą częściową zależność temperatury ciała od otoczenia. Temperatura ich ciała waha się pomiędzy 24 a 34 °C. Nie tolerują one niskiej temperatury otoczenia. Brak konkurencji i to, że rzadko padają ofiarą drapieżników, powoduje, że w odpowiednich warunkach osiągają duże zagęszczenia. Groźna dla ich perspektyw jest jednak [[Wylesianie|deforestacja]] – dwa z sześciu zaliczanych tu gatunków należą do zagrożonych. ''[[Liściożery|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|4=<!--Propozycja na czwartek |
|4=<!--Propozycja na czwartek 16 maja--> [[Plik:Dom Mikołajowski w Tarnowie - 2.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Dom Mikołajowski w Tarnowie]]''' – zabytkowy [[Gotyk|gotycko]]-[[renesans]]owy budynek znajdujący przy [[Plac Katedralny w Tarnowie|placu Katedralnym]] w [[Tarnów|Tarnowie]]. Powstał w XVI wieku, przez stulecia pełnił różne funkcje, był m.in. użytkowany przez duchowieństwo, mieścił siedziby szkół, [[Podstawowa opieka zdrowotna w Polsce|Powiatowego Ośrodka Zdrowia]] oraz Muzeum Higieny. Od czasu konserwacji przeprowadzonej na przełomie lat 40. i 50. XX wieku mieszczą się w nim sale wystawowe tarnowskiego [[Muzeum Diecezjalne w Tarnowie|Muzeum Diecezjalnego]]. Uznawany jest za najstarszą [[Kamienica (architektura)|kamienicę]] miasta. Dom jest przykładem budowli mieszkalnej z okresu przełomu [[gotyk]]u oraz [[renesans]]u. Budowla jest dwukondygnacyjna i w pełni [[Piwnica|podpiwniczona]]. Skonstruowano ją na planie prostokąta o wymiarach 12,60 na 7,60 m, jest jednotraktowa o mieszanym układzie konstrukcyjnym. Budynek ma powierzchnię użytkową liczącą 97 m² przy kubaturze wynoszącej 634 m³. ''[[Dom Mikołajowski w Tarnowie|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Zakłady Chemiczne „Tarnowskie Góry”]]''' – działające w latach 1922–1995 państwowe przedsiębiorstwo [[Przemysł chemiczny|branży chemicznej]], powstałe na terenie wcześniej funkcjonującej huty oraz zakładów papierniczych położonych między wsiami [[Sowice]] i [[Lasowice (Tarnowskie Góry)|Lasowice]] na [[Górny Śląsk|Górnym Śląsku]]. Po [[I wojna światowa|I wojnie światowej]] rozpoczęto produkcję [[Związki nieorganiczne|związków nieorganicznych]], m.in. [[litopon]]u, [[Siarczan glinu|siarczanu glinu]], czy [[Dichromian sodu|dichromianu sodu]]. W 1947 roku zakład został oficjalnie znacjonalizowany. Niedługo później, zakład rozbudowano o nowe oddziały produkcji, a w kolejnych latach oddano do użytku nowe laboratorium, zmodernizowano zaplecze infrastrukturalne oraz socjalne. Pod koniec lat 80. XX wieku przedsiębiorstwo zaczęło podupadać, a odkryte w następnych latach ogromne zanieczyszczenie środowiska związane z obecnością niezabezpieczonych odpadów poprzemysłowych wokół zakładów, skutkowało wpisaniem ich na krajową listę największych trucicieli – tzw. ''Listę 80''. Przedsiębiorstwo w stan likwidacji postawiono w 1995 roku i od tego momentu cały czas trwa proces usuwania zalegających na zwałowiskach odpadów, które zagrażają Głównemu Zbiornikowi Wód Podziemnych 330 – Gliwice oraz przepływającej nieopodal rzece [[Stoła|Stole]], a także rekultywacja terenu. ''[[Zakłady Chemiczne „Tarnowskie Góry”|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|5=<!--Propozycja na piątek |
|5=<!--Propozycja na piątek 17 maja --> [[Plik:Ufficio Primo 62 Wspolna Street Warsaw 2022 aerial.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Ufficio Primo]]''' – zabytkowy budynek biurowy znajdujący się przy [[Ulica Wspólna w Warszawie|ulicy Wspólnej]] 62 w [[Warszawa|Warszawie]]. Reprezentuje [[Modernizm (architektura)|modernistyczny]] [[Historyzm (architektura)|historyzm]], nawiązuje do włoskiego [[renesans]]u. Budynek zaprojektował [[Marek Leykam]], za konstrukcję odpowiadał J. Dowgiałło. Projekt zaprezentowano na wystawie w [[Zachęta Narodowa Galeria Sztuki|Zachęcie]] w 1950 roku. Budynek miał stanowić część planowanej dzielnicy ministerstw. Styl architektoniczny budynku stanowi syntezę zapożyczeń z różnych epok. Był elementem poszukiwań kompromisu między [[Realizm socjalistyczny|realizmem socjalistycznym]] a architekturą narodową, z zapożyczeniami treści zachodnioeuropejskich. Monumentalna bryła biurowca inspirowana była [[Florencja|florenckimi]] pałacami miejskimi okresu [[Quattrocento|quattrocenta]] z XV wieku. Architektura budynku była poddawana przez współczesnych krytyce, biurowiec uznawano za „odchylenie kosmopolityczne”. ''[[Ufficio Primo|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Aleksy (Szepielew)|Aleksy Gołosiejewski]]''' (ur. [[14 kwietnia]] [[1840]] w [[Kijów|Kijowie]], zm. [[11 marca]] [[1917]] tamże) – [[święty mnich]] [[Prawosławie|prawosławny]], czczony przez [[Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Moskiewskiego|Ukraińską Cerkiew Prawosławną Patriarchatu Moskiewskiego]]. Jako dziecko oddany został do [[Ławra Peczerska|Ławry Pieczerskiej]], gdzie przyjął stan duchowny. Przez ostatnie dwadzieścia lat życia mieszkał w [[Pustelnia Gołosiejewska|Pustelni Gołosiejewskiej]] w Kijowie. Sprawował tam nadzór nad zakrystią, odprawiał liturgie i pełnił funkcję duchownego i spowiednika przebywających w monasterze mnichów. Mnichów, którzy przychodzili do Aleksego dla rozmów duchowych, starzec pouczał, aby byli przygotowani na śmierć, unikali próżności, słuchali przełożonych i starszych, szanowali życie w celi, dbali o czystość duszy, modlili się nieustannie i czytali żywoty świętych. Przyjmował również pielgrzymów. Osobom świeckim Szepielew radził, aby myśleli o [[Jezus Chrystus|Jezusie Chrystusie]], poskramiali własne ja i złość, odnosili się do siebie surowo, do innych pobłażliwie. Cerkiew prawosławna przypisuje Aleksemu dary [[Prorok|proroctwa]], [[Modlitwa|modlitwy]] oraz [[Sakrament pokuty i pojednania|spowiadania]]. ''[[Aleksy (Szepielew)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|6=<!--Propozycja na sobotę |
|6=<!--Propozycja na sobotę 18 maja --> [[Plik:Jezioro Szarcz aerial 2023.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Szarcz (jezioro)|Szarcz]]''' – [[jezioro]] położone na [[Pojezierze Lubuskie|Pojezierzu Lubuskim]] w [[Bruzda Zbąszyńska|Bruździe Zbąszyńskiej]], w [[województwo lubuskie|województwie lubuskim]], na północno-zachodnim krańcu wsi [[Pszczew]]. Otoczenie jeziora stanowią głównie tereny rolnicze, lasy znajdują się wyłącznie w pobliżu południowego brzegu, za skarpą linii kolejowej [[Linia kolejowa nr 364|Międzyrzecz-Międzychód]]. Dno akwenu jest twarde i piaszczyste, ale jednocześnie bardzo zróżnicowane. Najgłębsze miejsca jeziora sąsiadują ze znacznymi wypłyceniami, porośniętymi roślinnością wynurzoną. Nadmiar wód odprowadzany jest niewielkim [[ciek]]iem na północ poprzez jeziora [[Jezioro Białe (powiat międzyrzecki)|Białe]], [[Jezioro Czarne (gmina Pszczew)|Czarne]] oraz [[Jezioro Lubikowskie|Lubikowskie]], aż do [[Warta|Warty]]. Jezioro zostało zagospodarowane na potrzeby turystyki i rekreacji. Liczna zabudowa rekreacyjna zlokalizowana jest na krańcu południowo-wschodnim i zachodnim. Jezioro w całości znajduje się na obszarze [[Pszczewski Park Krajobrazowy|Pszczewskiego Parku Krajobrazowego]] oraz na obszarach chronionych w ramach programu [[Natura 2000]]. ''[[Szarcz (jezioro)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Lomandra]]''' – [[rodzaj (biologia)|rodzaj]] roślin z rodziny [[szparagowate|szparagowatych]]. Obejmuje 56 gatunków występujących w [[Australia|Australii]], na [[Nowa Gwinea|Nowej Gwinei]] oraz [[Nowa Kaledonia|Nowej Kaledonii]]. Centrum zróżnicowania rodzaju jest w [[Australia Zachodnia|Australii Zachodniej]], gdzie występuje 29 z 56 gatunków lomander, z czego wiele [[endemit|endemicznie]]. [[Aborygeni australijscy]] wykorzystują niektóre gatunki tych roślin do celów spożywczych, a także do pozyskiwania włókien do produkcji plecionek, worków i koszy. Rośliny te są popularnie uprawiane w ogrodach mieszkańców Australii. Z uwagi na wytrzymałość i łatwość w uprawie wykorzystuje się je także do zapobiegania [[Erozja|erozji]] gleby, [[rekultywacja|rekultywacji]] terenów pogórniczych, nasadzeń na dachach w obszarach miejskich, na nasypach autostrad oraz poboczach dróg. Rośliny nie są mrozoodporne i w Polsce nie mogą być uprawiane w gruncie. ''[[Lomandra|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|7=<!--Propozycja na niedzielę |
|7=<!--Propozycja na niedzielę 19 maja --> [[Plik:Pilzno A-391 klasztor karmelitów.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Klasztor karmelitów w Pilźnie]]''' – zespół budynków, w którego skład wchodzą kościół pw. św. Katarzyny i Barbary, budynek klasztoru oraz zabudowa gospodarcza. Klasztor w Pilźnie, zgodnie z twierdzeniami współczesnej [[Historiografia|historiografii]], został założony przez [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełłę]] 2 marca 1403 roku. Kościół i klasztor ucierpiały podczas najazdu wojsk węgierskich dowodzonych przez [[Tomasz Tharczay|Tomasza Tharczaya]], który miał miejsce w lutym 1474 roku. Odbudował je król [[Zygmunt I Stary]]. Klasztor należał początkowo do [[Augustianie|augustianów]], a od XIX wieku stanowi własność [[Karmelici|karmelitów]]. Klasztor oraz kościół zostały wpisane do [[Rejestr zabytków (Polska)|rejestru zabytków]]. Zespół znajduje się w środkowej części miasta, na wschód od Rynku w [[Pilzno (Polska)|Pilźnie]]. Teren zespołu obejmuje m.in. obszar dawnych wałów obronnych, które niegdyś otaczały miasto, a także niewielki [[zbiornik wodny]]. ''[[Klasztor karmelitów w Pilźnie|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''''[[XIII (gra komputerowa)|XIII]]''''' – [[gra komputerowa]] z gatunku ''[[Strzelanka pierwszoosobowa|first-person shooter]]'' w reżyserii i według scenariusza Elisabeth Pellen'','' wyprodukowana w 2003 roku przez [[Ubisoft]], a przystosowana na rynek polski przez firmę [[Cenega]]. Fabuła nawiązuje do belgijskiego komiksu [[XIII (komiks)|''XIII'']]. Głównym bohaterem gry jest człowiek, który stracił pamięć i jest zamieszany w morderstwo prezydenta. Zadaniem gracza jest zabicie niektórych wysoko postawionych zamachowców i odkrycie tożsamości numeru I. Postacie i broń w ''XIII'' są [[cel-shading|cieniowane]], co nadaje grze komiksowy wygląd. Dodatkowo przerywniki filmowe rysowane są w ramkach, a niektóre akcje np. wystrzał z bazooki wyświetlają na ekranie napisy „boom” czy „bang”. Wstawki w stylu komiksu pojawiają się u góry, gdy wykonywany jest strzał w głowę lub służą jako wskazówki dla gracza. Gra zebrała mieszane recenzje i miała niską sprzedaż. Większość recenzentów chwaliła unikatową oprawę graficzną. Krytykowano natomiast sztuczną inteligencję, model strzelania i przeciętną rozgrywkę. W 2020 roku wydano remake gry. ''[[XIII (gra komputerowa)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
}} |
}} |
||
<div style="text-align:right; margin-top:5px;">''[[Wikipedia:Dobre Artykuły|Inne Dobre Artykuły]] • [[Pomoc:Styl – poradnik dla autorów|Jak pisać w stylu encyklopedycznym?]]''</div></includeonly><noinclude>{{dokumentacja|zawartość= |
<div style="text-align:right; margin-top:5px;">''[[Wikipedia:Dobre Artykuły|Inne Dobre Artykuły]] • [[Pomoc:Styl – poradnik dla autorów|Jak pisać w stylu encyklopedycznym?]]''</div></includeonly><noinclude>{{dokumentacja|zawartość= |
||
Wersja z 02:35, 13 maj 2024
Dokumentacja szablonu
[]
Dzisiaj
Śródmieście – dzielnica Katowic, stanowiąca ścisłe centrum miasta. Położona jest w zespole dzielnic śródmiejskich. Jej obszar zajmuje powierzchnię 3,81 km² i w 2016 roku liczyła łącznie 24 441 mieszkańców. Jest to najbardziej zurbanizowana dzielnica Katowic, z udziałem powierzchni zabudowanej sięgającej ponad 50%. Historia Śródmieścia jest ściśle powiązana z historią miasta Katowice, wzmiankowanego po raz pierwszy w XVI wieku. Od tego czasu, zwłaszcza od XIX wieku, wraz z doprowadzeniem linii kolejowej, rozwojem przemysłu i inkorporacją sąsiednich miejscowości Śródmieście przekształciło się w centrum administracyjno-usługowe Katowic. Zlokalizowana jest tu m.in. siedziba Sejmiku Województwa Śląskiego, Urzędu Metropolitalnego Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz Urzędu Miasta Katowice, a także szeregu instytucji, w tym m.in. Uniwersytetu Śląskiego, Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego, Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego czy rzymskokatolickiej archidiecezji katowickiej. Znajdują się tu również konsulaty kilku krajów, a także siedziby i oddziały organów administracji rządowej i samorządowej. Czytaj więcej…
Jutro
Park w Reptach – XIX-wieczny park krajobrazowy o powierzchni ok. 200 ha położony na terenie miasta Tarnowskie Góry oraz gminy Zbrosławice, którego większość obszaru wpisana została w grudniu 1966 roku do rejestru zabytków nieruchomych. Stanowi część zespołu przyrodniczo-krajobrazowego o nazwie „Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”. Tereny obecnego parku porastały w przeszłości lasy liściaste. W 1824 roku wieś Repty wraz z okolicznymi dobrami nabył hrabia Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck, zakładając na znajdującym się na północ od wsi fragmencie lasu zwierzyniec. W jego centralnej części w latach 1893–1898 wzniesiono neorenesansowy pałac, sam zwierzyniec przekształcono zaś w park w stylu angielskim. Park obejmuje dwie części rozdzielone przepływającą w kierunku północno-zachodnim rzeką Dramą. Zachowały się tu zespoły leśne buczyn, grądów i łęgów z fragmentami wilgotnych łąk i szuwarów. Na terenie parku wykazywano obecność kilkunastu gatunków roślin i zwierząt chronionych, rzadkich gatunków nietoperzy oraz licznych gatunków ptaków lęgowych. Czytaj więcej…
Pojutrze
Zamek Pieniny – ruiny średniowiecznego zamku, znajdującego się w Pieninach, w Krościenku nad Dunajcem. Warownia powstała najprawdopodobniej na początku lat 80. XIII wieku. Jej powstanie jest wiązane z osobą św. Kingi – miała ona zlecić budowę zamku, który stanowiłby schronienie dla klasztoru klarysek na wypadek zagrożenia. Księżna wraz z zakonnicami schroniły się tu podczas III najazdu Tatarów. Dalsza, XIV-wieczna historia zamku jest słabo udokumentowana. Najnowsze badania sugerują, że w XV wieku był dalej użytkowany, mimo że wśród badaczy przeważa pogląd mówiący, że w XIV wieku prawdopodobnie przestał być używany i uległ zniszczeniu podczas najazdu husytów lub wojsk Ścibora ze Ściborzyc na początku XV wieku. Budowla jest jednym z najstarszych murowanych zamków w Polsce, stanowi przykład zamku wysokogórskiego. Mogła pomieścić sto osób i kilkudziesięciu żołnierzy, była obwarowana, otoczona przez trudne do przeforsowania skały, położona na dużej wysokości, wtopiona w krajobraz i trudna do wypatrzenia przez wroga. Czytaj więcej…
Za 3 dni
Dom Mikołajowski w Tarnowie – zabytkowy gotycko-renesansowy budynek znajdujący przy placu Katedralnym w Tarnowie. Powstał w XVI wieku, przez stulecia pełnił różne funkcje, był m.in. użytkowany przez duchowieństwo, mieścił siedziby szkół, Powiatowego Ośrodka Zdrowia oraz Muzeum Higieny. Od czasu konserwacji przeprowadzonej na przełomie lat 40. i 50. XX wieku mieszczą się w nim sale wystawowe tarnowskiego Muzeum Diecezjalnego. Uznawany jest za najstarszą kamienicę miasta. Dom jest przykładem budowli mieszkalnej z okresu przełomu gotyku oraz renesansu. Budowla jest dwukondygnacyjna i w pełni podpiwniczona. Skonstruowano ją na planie prostokąta o wymiarach 12,60 na 7,60 m, jest jednotraktowa o mieszanym układzie konstrukcyjnym. Budynek ma powierzchnię użytkową liczącą 97 m² przy kubaturze wynoszącej 634 m³. Czytaj więcej…
Za 4 dni
Ufficio Primo – zabytkowy budynek biurowy znajdujący się przy ulicy Wspólnej 62 w Warszawie. Reprezentuje modernistyczny historyzm, nawiązuje do włoskiego renesansu. Budynek zaprojektował Marek Leykam, za konstrukcję odpowiadał J. Dowgiałło. Projekt zaprezentowano na wystawie w Zachęcie w 1950 roku. Budynek miał stanowić część planowanej dzielnicy ministerstw. Styl architektoniczny budynku stanowi syntezę zapożyczeń z różnych epok. Był elementem poszukiwań kompromisu między realizmem socjalistycznym a architekturą narodową, z zapożyczeniami treści zachodnioeuropejskich. Monumentalna bryła biurowca inspirowana była florenckimi pałacami miejskimi okresu quattrocenta z XV wieku. Architektura budynku była poddawana przez współczesnych krytyce, biurowiec uznawano za „odchylenie kosmopolityczne”. Czytaj więcej…
Za 5 dni
Szarcz – jezioro położone na Pojezierzu Lubuskim w Bruździe Zbąszyńskiej, w województwie lubuskim, na północno-zachodnim krańcu wsi Pszczew. Otoczenie jeziora stanowią głównie tereny rolnicze, lasy znajdują się wyłącznie w pobliżu południowego brzegu, za skarpą linii kolejowej Międzyrzecz-Międzychód. Dno akwenu jest twarde i piaszczyste, ale jednocześnie bardzo zróżnicowane. Najgłębsze miejsca jeziora sąsiadują ze znacznymi wypłyceniami, porośniętymi roślinnością wynurzoną. Nadmiar wód odprowadzany jest niewielkim ciekiem na północ poprzez jeziora Białe, Czarne oraz Lubikowskie, aż do Warty. Jezioro zostało zagospodarowane na potrzeby turystyki i rekreacji. Liczna zabudowa rekreacyjna zlokalizowana jest na krańcu południowo-wschodnim i zachodnim. Jezioro w całości znajduje się na obszarze Pszczewskiego Parku Krajobrazowego oraz na obszarach chronionych w ramach programu Natura 2000. Czytaj więcej…
Za 6 dni
Klasztor karmelitów w Pilźnie – zespół budynków, w którego skład wchodzą kościół pw. św. Katarzyny i Barbary, budynek klasztoru oraz zabudowa gospodarcza. Klasztor w Pilźnie, zgodnie z twierdzeniami współczesnej historiografii, został założony przez Władysława Jagiełłę 2 marca 1403 roku. Kościół i klasztor ucierpiały podczas najazdu wojsk węgierskich dowodzonych przez Tomasza Tharczaya, który miał miejsce w lutym 1474 roku. Odbudował je król Zygmunt I Stary. Klasztor należał początkowo do augustianów, a od XIX wieku stanowi własność karmelitów. Klasztor oraz kościół zostały wpisane do rejestru zabytków. Zespół znajduje się w środkowej części miasta, na wschód od Rynku w Pilźnie. Teren zespołu obejmuje m.in. obszar dawnych wałów obronnych, które niegdyś otaczały miasto, a także niewielki zbiornik wodny. Czytaj więcej…