Szablon:Dobry artykuł: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
wymiana cotygodniowa |
powtórzony link |
||
| (Nie pokazano 196 wersji utworzonych przez 29 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
<includeonly>{{#switch:{{#timel:N|{{{data|}}}}} |
<includeonly>{{#switch:{{#timel:N|{{{data|}}}}} |
||
|1=<!--Propozycja na poniedziałek |
|1=<!--Propozycja na poniedziałek 13 maja --> [[Plik:Katowice-Śródmieście collage.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Śródmieście (Katowice)|Śródmieście]]''' – [[podział administracyjny Katowic|dzielnica]] [[Katowice|Katowic]], stanowiąca ścisłe centrum miasta. Położona jest w zespole dzielnic śródmiejskich. Jej obszar zajmuje powierzchnię 3,81 km² i w 2016 roku liczyła łącznie 24 441 mieszkańców. Jest to najbardziej zurbanizowana dzielnica Katowic, z udziałem powierzchni zabudowanej sięgającej ponad 50%. Historia Śródmieścia jest ściśle powiązana z historią miasta Katowice, wzmiankowanego po raz pierwszy w XVI wieku. Od tego czasu, zwłaszcza od XIX wieku, wraz z doprowadzeniem linii kolejowej, rozwojem przemysłu i inkorporacją sąsiednich miejscowości Śródmieście przekształciło się w centrum administracyjno-usługowe Katowic. Zlokalizowana jest tu m.in. [[Gmach Sejmu Śląskiego w Katowicach|siedziba]] [[Sejmik Województwa Śląskiego|Sejmiku Województwa Śląskiego]], Urzędu Metropolitalnego [[Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia|Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii]] oraz [[Urząd Miasta Katowice|Urzędu Miasta Katowice]], a także szeregu instytucji, w tym m.in. [[Uniwersytet Śląski w Katowicach|Uniwersytetu Śląskiego]], [[Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach|Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego]], [[Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach|Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego]] czy [[Kościół łaciński|rzymskokatolickiej]] [[Archidiecezja katowicka|archidiecezji katowickiej]]. Znajdują się tu również konsulaty kilku krajów, a także siedziby i oddziały organów administracji rządowej i samorządowej. ''[[Śródmieście (Katowice)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Mecz Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 1950, Urugwaj – Brazylia|Maracanaço]]''' – [[mecz]] [[Piłka nożna|piłki nożnej]] rozegrany 16 lipca 1950 roku na stadionie [[Maracanã]] w [[Rio de Janeiro]]. Był to mecz ostatniej kolejki rundy finałowej [[Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1950|Mistrzostw Świata 1950]], decydujący o tytule mistrzowskim. W przeciwieństwie do innych mundiali, zwycięzca czempionatu z 1950 roku został wyłoniony poprzez drugą fazę grupową, w której cztery drużyny grały w formacie „każdy z każdym”, zrezygnowano z fazy pucharowej. Przed spotkaniem finałowym [[Reprezentacja Brazylii w piłce nożnej mężczyzn|Brazylia]] miała punkt przewagi nad [[Reprezentacja Urugwaju w piłce nożnej mężczyzn|Urugwajem]]. Urugwaj, chcąc zostać mistrzem świata, potrzebował więc zwycięstwa, podczas gdy Brazylia mogła to spotkanie nawet zremisować. Pozostałe dwie drużyny biorące udział w rundzie finałowej, [[Reprezentacja Hiszpanii w piłce nożnej mężczyzn|Hiszpania]] oraz [[Reprezentacja Szwecji w piłce nożnej mężczyzn|Szwecja]] były przed ostatnią kolejką pozbawione szans na zdobycie mistrzostwa, choć Hiszpania zachowała jeszcze teoretyczne szanse na zajęcie drugiego miejsca. Wszystkie bramki padły w drugiej połowie. Brazylia w 47. minucie objęła prowadzenie po bramce [[Friaça|Friaçy]], ale w 66. minucie [[Juan Schiaffino]] wyrównał. Urugwajczyk [[Alcides Ghiggia]] strzelił zwycięskiego gola na 11 minut przed końcem meczu. Spowodowało to jedną z największych sensacji i tragedii w historii brazylijskiego [[Piłka nożna|futbolu]]. Mecz obejrzało z trybun około 200 000 widzów, co jest rekordem wszech czasów. ''[[Mecz Mistrzostw Świata w Piłce Nożnej 1950, Urugwaj – Brazylia|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|2=<!--Propozycja na wtorek |
|2=<!--Propozycja na wtorek 14 maja --> [[Plik:Repty park pl.jpg|right|100px]] |
||
'''[[Park w Reptach]]''' – XIX-wieczny [[Park krajobrazowy#Forma założenia parkowego|park krajobrazowy]] o powierzchni ok. 200 ha położony na terenie miasta [[Tarnowskie Góry]] oraz [[Zbrosławice (gmina)|gminy Zbrosławice]], którego większość obszaru wpisana została w grudniu 1966 roku do [[Rejestr zabytków (Polska)|rejestru zabytków]] [[Zabytek nieruchomy|nieruchomych]]. Stanowi część [[Zespół przyrodniczo-krajobrazowy|zespołu przyrodniczo-krajobrazowego]] o nazwie [[Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”|„Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”]]. Tereny obecnego parku porastały w przeszłości lasy liściaste. W 1824 roku wieś [[Stare Repty|Repty]] wraz z okolicznymi dobrami nabył hrabia [[Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck]], zakładając na znajdującym się na północ od wsi fragmencie lasu [[Zwierzyniec (łowiectwo)|zwierzyniec]]. W jego centralnej części w latach 1893–1898 wzniesiono [[Pałac w Reptach|neorenesansowy pałac]], sam zwierzyniec przekształcono zaś w park w stylu angielskim. Park obejmuje dwie części rozdzielone przepływającą w kierunku północno-zachodnim rzeką [[Drama (rzeka)|Dramą]]. Zachowały się tu zespoły leśne [[Buczyna|buczyn]], [[grąd]]ów i [[Las łęgowy|łęgów]] z fragmentami wilgotnych łąk i szuwarów. Na terenie parku wykazywano obecność kilkunastu gatunków roślin i zwierząt chronionych, rzadkich gatunków [[Nietoperze|nietoperzy]] oraz licznych gatunków ptaków [[lęg]]owych. ''[[Park w Reptach|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Jakub Surovec]]''' (ur. [[1715]] w [[Tisovec|Tisovcu]], zm. [[11 października]] [[1740]] w [[Brezno|Breznie]]) – [[Zbójnicy|zbójnik]] [[Orawa (region)|orawski]], jeden z najsłynniejszych na [[Słowacja|Słowacji]]. Wraz ze swoją drużyną uprawiał proceder zbójnicki na znacznych obszarach [[Centralne Karpaty Zachodnie|Centralnych]] i [[Wewnętrzne Karpaty Zachodnie|Wewnętrznych Karpat Zachodnich]]. Podważając porządek [[Feudalizm|feudalny]], zdobył znaczne uznanie ubogiej ludności. Schwytawszy Surovca, [[Monarchia Habsburgów|austriackie]] władze wymierzyły mu [[Kara śmierci|karę śmierci]]. Wkrótce potem schwytano i osądzono także większość pozostałych członków bandy. Opowieści o nim przedostały się do literatury pięknej; przedstawia go znaczna część polskich i słowackich obrazów o tematyce zbójnickiej. Postrzeganie Jakuba Surovca jest przykładem „umiarkowanie aprobatywnego” stosunku ludności do zbójnictwa. Istnieje przekaz, według którego królewna [[Maria Teresa Habsburg]] po egzekucji odwiedziła rodziców zabitego, aby złożyć wyrazy współczucia i wysłuchać opowieści o nim. Surovec często mylnie uważany jest za towarzysza [[Juraj Jánošík|Juraja Jánošíka]]. ''[[Jakub Surovec|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|3=<!--Propozycja na środę |
|3=<!--Propozycja na środę 15 maja --> [[Plik:Zamek Pieniński, ruiny.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Zamek Pieniny]]''' – [[ruiny]] [[średniowiecze|średniowiecznego]] [[zamek|zamku]], znajdującego się w [[Pieniny|Pieninach]], w [[Krościenko nad Dunajcem|Krościenku nad Dunajcem]]. [[Warownia]] powstała najprawdopodobniej na początku lat 80. XIII wieku. Jej powstanie jest wiązane z osobą [[Święta Kinga|św. Kingi]] – miała ona zlecić budowę zamku, który stanowiłby schronienie dla [[Klasztor klarysek w Starym Sączu|klasztoru klarysek]] na wypadek zagrożenia. Księżna wraz z zakonnicami schroniły się tu podczas [[III najazd mongolski na Polskę|III najazdu Tatarów]]. Dalsza, XIV-wieczna historia zamku jest słabo udokumentowana. Najnowsze badania sugerują, że w XV wieku był dalej użytkowany, mimo że wśród badaczy przeważa pogląd mówiący, że w XIV wieku prawdopodobnie przestał być używany i uległ zniszczeniu podczas najazdu [[Husytyzm|husytów]] lub wojsk [[Ścibor ze Ściborzyc|Ścibora ze Ściborzyc]] na początku XV wieku. Budowla jest jednym z najstarszych murowanych zamków w Polsce, stanowi przykład zamku wysokogórskiego. Mogła pomieścić sto osób i kilkudziesięciu żołnierzy, była obwarowana, otoczona przez trudne do przeforsowania skały, położona na dużej wysokości, wtopiona w krajobraz i trudna do wypatrzenia przez wroga. ''[[Zamek Pieniny|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Operacja Rawiw]]''' – [[operacja wojskowa]] przeprowadzona przez [[Siły Obronne Izraela]] 9 września 1969 roku podczas [[Wojna na wyczerpanie|wojny na wyczerpanie]]. Celem operacji było przeniesienie działań zbrojnych na terytorium [[Egipt]]u, uderzenie na cele wojskowe i wywołanie dezorganizacji w szeregach armii egipskiej. W związku z tym siły izraelskie dokonały wcześniejszego ataku na jednostki egipskiej marynarki wojennej w celu zabezpieczenia obszaru operacji i szlaku morskiego dla [[Okręt desantowy|okrętów desantowych]]. Następnie w nocy 9 września dokonano [[desant]]u na zachodnie wybrzeże [[Kanał Sueski|Kanału Sueskiego]]. W celu zwiększenia zaskoczenia przeciwnika siły Cahalu użyły zdobytego podczas wojny sześciodniowej sprzętu radzieckiej konstrukcji - zmodernizowanych czołgów [[T-55]] o nazwie [[Tiran (czołg)|Tiran 5]] oraz transporterów [[BTR-50]]. Podczas pięćdziesięciokilometrowego rajdu wzdłuż wybrzeża zaatakowano egipskie dowództwo w Abu Daradż oraz zniszczono radzieckiej konstrukcji radar i systemy przeciwlotnicze w [[Zafarana|Ras Zafaranie]]. Po godzinie 13 tego samego dnia siły izraelskie zostały ewakuowane, osiągając zamierzone cele operacji. ''[[Operacja Rawiw|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|4=<!--Propozycja na czwartek |
|4=<!--Propozycja na czwartek 16 maja--> [[Plik:Dom Mikołajowski w Tarnowie - 2.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Dom Mikołajowski w Tarnowie]]''' – zabytkowy [[Gotyk|gotycko]]-[[renesans]]owy budynek znajdujący przy [[Plac Katedralny w Tarnowie|placu Katedralnym]] w [[Tarnów|Tarnowie]]. Powstał w XVI wieku, przez stulecia pełnił różne funkcje, był m.in. użytkowany przez duchowieństwo, mieścił siedziby szkół, [[Podstawowa opieka zdrowotna w Polsce|Powiatowego Ośrodka Zdrowia]] oraz Muzeum Higieny. Od czasu konserwacji przeprowadzonej na przełomie lat 40. i 50. XX wieku mieszczą się w nim sale wystawowe tarnowskiego [[Muzeum Diecezjalne w Tarnowie|Muzeum Diecezjalnego]]. Uznawany jest za najstarszą [[Kamienica (architektura)|kamienicę]] miasta. Dom jest przykładem budowli mieszkalnej z okresu przełomu [[gotyk]]u oraz [[renesans]]u. Budowla jest dwukondygnacyjna i w pełni [[Piwnica|podpiwniczona]]. Skonstruowano ją na planie prostokąta o wymiarach 12,60 na 7,60 m, jest jednotraktowa o mieszanym układzie konstrukcyjnym. Budynek ma powierzchnię użytkową liczącą 97 m² przy kubaturze wynoszącej 634 m³. ''[[Dom Mikołajowski w Tarnowie|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''''[[Błękitny krzyż (film)|Błękitny krzyż]]''''' – polski [[Film fabularny|fabularno]]-[[Film dokumentalny|dokumentalny]] [[film wojenny]] z 1955 roku w reżyserii [[Andrzej Munk|Andrzeja Munka]], zrealizowany na podstawie opowiadania Adama Liberaka ''Wyprawa po życie''. Film rekonstruuje autentyczną akcję [[Tatrzańskie Ochotnicze Pogotowie Ratunkowe|Tatrzańskiego Ochotniczego Pogotowia Ratunkowego]], które w lutym 1945 roku dokonało ewakuacji partyzanckiego szpitala górskiego przez niemiecko-radziecką linię frontu podczas [[II wojna światowa|II wojny światowej]]. W ''Błękitnym krzyżu'', do którego komentarz odczytywał [[Gustaw Holoubek]], wystąpiła część uczestników tamtej akcji, między innymi Stanisław Gąsienica Byrcyn i [[Stanisław Marusarz]]. ''Błękitny krzyż'' był dla Munka pomostem między jego dotychczasową twórczością dokumentalną a późniejszymi osiągnięciami w zakresie filmu fabularnego. Eksperyment polegający na połączeniu dwóch rodzajów filmowych nie przypadł jednak do gustu ówczesnym krytykom filmowym, którzy wytykali Munkowi niezdecydowanie w zakresie przyjętej konwencji. Dopiero po latach ''Błękitny krzyż'' został poddany częściowej rehabilitacji, w dużej mierze dzięki obecności naturszczyków oraz zdjęciom [[Sergiusz Sprudin|Sergiusza Sprudina]]. ''[[Błękitny krzyż (film)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|5=<!--Propozycja na piątek |
|5=<!--Propozycja na piątek 17 maja --> [[Plik:Ufficio Primo 62 Wspolna Street Warsaw 2022 aerial.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Ufficio Primo]]''' – zabytkowy budynek biurowy znajdujący się przy [[Ulica Wspólna w Warszawie|ulicy Wspólnej]] 62 w [[Warszawa|Warszawie]]. Reprezentuje [[Modernizm (architektura)|modernistyczny]] [[Historyzm (architektura)|historyzm]], nawiązuje do włoskiego [[renesans]]u. Budynek zaprojektował [[Marek Leykam]], za konstrukcję odpowiadał J. Dowgiałło. Projekt zaprezentowano na wystawie w [[Zachęta Narodowa Galeria Sztuki|Zachęcie]] w 1950 roku. Budynek miał stanowić część planowanej dzielnicy ministerstw. Styl architektoniczny budynku stanowi syntezę zapożyczeń z różnych epok. Był elementem poszukiwań kompromisu między [[Realizm socjalistyczny|realizmem socjalistycznym]] a architekturą narodową, z zapożyczeniami treści zachodnioeuropejskich. Monumentalna bryła biurowca inspirowana była [[Florencja|florenckimi]] pałacami miejskimi okresu [[Quattrocento|quattrocenta]] z XV wieku. Architektura budynku była poddawana przez współczesnych krytyce, biurowiec uznawano za „odchylenie kosmopolityczne”. ''[[Ufficio Primo|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[SS American (1900)|SS American]]''' – [[statek towarowy]] zbudowany dla American-Hawaiian Steamship Company i przeznaczony do przewożenia [[Hawaje|hawajskiego]] cukru na kontynent amerykański. Podczas służby dla [[United States Navy|Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych]] w czasie [[I wojna światowa|I wojny światowej]] nosił nazwę USS „American” (ID-2292). Później, podczas pracy dla pierwotnego armatora został przemianowany na SS „Honolulan”. „American” miał 131 m długości, a jego [[szerokość całkowita]] wynosiła ponad 16 m. Kotły opalane węglem zasilały jeden [[silnik parowy]] [[Maszyna parowa potrójnego rozprężania|potrójnego rozprężania]], który obracał pojedynczą [[Śruba okrętowa|śrubę napędową]]. Napęd ten, uzupełniany przez pomocnicze żagle, był w stanie rozpędzić statek do maksymalnej prędkości 12 [[Węzeł (jednostka prędkości)|węzłów]]. „American”, jako jeden z czterech pierwszych statków zamówionych przez AHSC po jej utworzeniu w 1899 roku, obsługiwał szlak handlu cukrem Hawaje – [[Nowy Jork]] przez [[Cieśnina Magellana|Cieśninę Magellana]]. W 1901 roku statek ustanowił rekord najszybszego przebycia drogi morskiej pomiędzy Nowym Jorkiem i [[San Francisco]], pokonując ją w 59 dni. W 1926 roku statek został sprzedany i skierowany do [[Osaka|Osaki]], gdzie w listopadzie tego samego roku został [[Stocznia złomowa|złomowany]]. ''[[SS American (1900)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|6=<!--Propozycja na sobotę |
|6=<!--Propozycja na sobotę 18 maja --> [[Plik:Jezioro Szarcz aerial 2023.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Szarcz (jezioro)|Szarcz]]''' – [[jezioro]] położone na [[Pojezierze Lubuskie|Pojezierzu Lubuskim]] w [[Bruzda Zbąszyńska|Bruździe Zbąszyńskiej]], w [[województwo lubuskie|województwie lubuskim]], na północno-zachodnim krańcu wsi [[Pszczew]]. Otoczenie jeziora stanowią głównie tereny rolnicze, lasy znajdują się wyłącznie w pobliżu południowego brzegu, za skarpą linii kolejowej [[Linia kolejowa nr 364|Międzyrzecz-Międzychód]]. Dno akwenu jest twarde i piaszczyste, ale jednocześnie bardzo zróżnicowane. Najgłębsze miejsca jeziora sąsiadują ze znacznymi wypłyceniami, porośniętymi roślinnością wynurzoną. Nadmiar wód odprowadzany jest niewielkim [[ciek]]iem na północ poprzez jeziora [[Jezioro Białe (powiat międzyrzecki)|Białe]], [[Jezioro Czarne (gmina Pszczew)|Czarne]] oraz [[Jezioro Lubikowskie|Lubikowskie]], aż do [[Warta|Warty]]. Jezioro zostało zagospodarowane na potrzeby turystyki i rekreacji. Liczna zabudowa rekreacyjna zlokalizowana jest na krańcu południowo-wschodnim i zachodnim. Jezioro w całości znajduje się na obszarze [[Pszczewski Park Krajobrazowy|Pszczewskiego Parku Krajobrazowego]] oraz na obszarach chronionych w ramach programu [[Natura 2000]]. ''[[Szarcz (jezioro)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Packard Hawk]]''' – luksusowy [[samochód sportowy]] [[Stany Zjednoczone|amerykańskiej]] marki [[Packard]] produkowany w latach 1957–1958 przez Studebaker-Packard Corporation jako bliźniaczy model samochodu [[Studebaker Golden Hawk]]. Jego powstanie związane było z zamknięciem własnej fabryki Packarda w 1956 roku i oparciem nowej gamy samochodów tej marki na modelach wykupionej przez nią firmy [[Studebaker]]. Packard nie produkował modeli o charakterze sportowego coupé, natomiast do 1956 roku produkował luksusowe dwudrzwiowe odmiany hardtop coupé modeli [[Packard 400|400]] oraz [[Packard Caribbean|Caribbean]]. Jedynym produkowanym wariantem nadwozia Hawka był dwudrzwiowy [[hardtop]] [[coupé]]. Od modelu Studebakera odróżniał go przede wszystkim inny pas przedni, z charakterystycznym dla Packardów ostatniego roku produkcji obniżonym nosem ze spłaszczonym wlotem powietrza na całą szerokość i kratką atrapy chłodnicy wewnątrz. Stylistyka przedniej części, określana w literaturze jako „pysk ryby”, była jednak kontrowersyjna i w literaturze bywa krytykowana jako nieudana. Hawk był jednym z ostatnich modeli marki, wyprodukowano ich 588 egzemplarzy. ''[[Packard Hawk|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|7=<!--Propozycja na niedzielę |
|7=<!--Propozycja na niedzielę 19 maja --> [[Plik:Pilzno A-391 klasztor karmelitów.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Klasztor karmelitów w Pilźnie]]''' – zespół budynków, w którego skład wchodzą kościół pw. św. Katarzyny i Barbary, budynek klasztoru oraz zabudowa gospodarcza. Klasztor w Pilźnie, zgodnie z twierdzeniami współczesnej [[Historiografia|historiografii]], został założony przez [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełłę]] 2 marca 1403 roku. Kościół i klasztor ucierpiały podczas najazdu wojsk węgierskich dowodzonych przez [[Tomasz Tharczay|Tomasza Tharczaya]], który miał miejsce w lutym 1474 roku. Odbudował je król [[Zygmunt I Stary]]. Klasztor należał początkowo do [[Augustianie|augustianów]], a od XIX wieku stanowi własność [[Karmelici|karmelitów]]. Klasztor oraz kościół zostały wpisane do [[Rejestr zabytków (Polska)|rejestru zabytków]]. Zespół znajduje się w środkowej części miasta, na wschód od Rynku w [[Pilzno (Polska)|Pilźnie]]. Teren zespołu obejmuje m.in. obszar dawnych wałów obronnych, które niegdyś otaczały miasto, a także niewielki [[zbiornik wodny]]. ''[[Klasztor karmelitów w Pilźnie|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Jastrząb drobny]]''' – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[ptaki|ptaka]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[jastrzębiowate|jastrzębiowatych]]. Mały ptak drapieżny, zamieszkujący wilgotne lasy nizinne w [[Ameryka Środkowa|Ameryce Środkowej]] i [[Ameryka Południowa|Południowej]]. Gatunek po raz pierwszy opisał [[Karol Linneusz]] w 1766 roku w 12. edycji swego dzieła ''[[Systema Naturae]]''. Poluje głównie na ptaki, w szczególności na kolibry. Pomimo dużego zasięgu jest rzadko spotykany i słabo poznany, z bardzo małą ilością danych na temat jego zachowania oraz rozmnażania. Dane na temat lęgów są bardzo niekompletnie; w północnej części zasięgu prawdopodobnie sezon rozrodczy przypada od lutego do czerwca, w południowej [[Kolumbia|Kolumbii]] od października do stycznia obserwowano ptaki przenoszące patyki, osobniki w kondycji rozrodczej obserwowano w październiku i w lutym; w [[Panama|Panamie]] znaleziono jedno gniazdo. Rozpoznano dwa podgatunki o różnym zasięgu występowania. Gatunek nie jest zagrożony wyginięciem, a globalny stan populacji wydaje się być stabilny, ze względu na występowanie w trudno dostępnych miejscach i skryty tryb życia. ''[[Jastrząb drobny|Czytaj więcej…]]'' |
|||
}} |
}} |
||
<div style="text-align:right; margin-top:5px;">''[[Wikipedia:Dobre Artykuły|Inne Dobre Artykuły]] • [[Pomoc:Styl – poradnik dla autorów|Jak pisać w stylu encyklopedycznym?]]''</div></includeonly><noinclude>{{dokumentacja|zawartość= |
<div style="text-align:right; margin-top:5px;">''[[Wikipedia:Dobre Artykuły|Inne Dobre Artykuły]] • [[Pomoc:Styl – poradnik dla autorów|Jak pisać w stylu encyklopedycznym?]]''</div></includeonly><noinclude>{{dokumentacja|zawartość= |
||
Wersja z 02:35, 13 maj 2024
Dokumentacja szablonu
[]
Dzisiaj
Śródmieście – dzielnica Katowic, stanowiąca ścisłe centrum miasta. Położona jest w zespole dzielnic śródmiejskich. Jej obszar zajmuje powierzchnię 3,81 km² i w 2016 roku liczyła łącznie 24 441 mieszkańców. Jest to najbardziej zurbanizowana dzielnica Katowic, z udziałem powierzchni zabudowanej sięgającej ponad 50%. Historia Śródmieścia jest ściśle powiązana z historią miasta Katowice, wzmiankowanego po raz pierwszy w XVI wieku. Od tego czasu, zwłaszcza od XIX wieku, wraz z doprowadzeniem linii kolejowej, rozwojem przemysłu i inkorporacją sąsiednich miejscowości Śródmieście przekształciło się w centrum administracyjno-usługowe Katowic. Zlokalizowana jest tu m.in. siedziba Sejmiku Województwa Śląskiego, Urzędu Metropolitalnego Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz Urzędu Miasta Katowice, a także szeregu instytucji, w tym m.in. Uniwersytetu Śląskiego, Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego, Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego czy rzymskokatolickiej archidiecezji katowickiej. Znajdują się tu również konsulaty kilku krajów, a także siedziby i oddziały organów administracji rządowej i samorządowej. Czytaj więcej…
Jutro
Park w Reptach – XIX-wieczny park krajobrazowy o powierzchni ok. 200 ha położony na terenie miasta Tarnowskie Góry oraz gminy Zbrosławice, którego większość obszaru wpisana została w grudniu 1966 roku do rejestru zabytków nieruchomych. Stanowi część zespołu przyrodniczo-krajobrazowego o nazwie „Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”. Tereny obecnego parku porastały w przeszłości lasy liściaste. W 1824 roku wieś Repty wraz z okolicznymi dobrami nabył hrabia Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck, zakładając na znajdującym się na północ od wsi fragmencie lasu zwierzyniec. W jego centralnej części w latach 1893–1898 wzniesiono neorenesansowy pałac, sam zwierzyniec przekształcono zaś w park w stylu angielskim. Park obejmuje dwie części rozdzielone przepływającą w kierunku północno-zachodnim rzeką Dramą. Zachowały się tu zespoły leśne buczyn, grądów i łęgów z fragmentami wilgotnych łąk i szuwarów. Na terenie parku wykazywano obecność kilkunastu gatunków roślin i zwierząt chronionych, rzadkich gatunków nietoperzy oraz licznych gatunków ptaków lęgowych. Czytaj więcej…
Pojutrze
Zamek Pieniny – ruiny średniowiecznego zamku, znajdującego się w Pieninach, w Krościenku nad Dunajcem. Warownia powstała najprawdopodobniej na początku lat 80. XIII wieku. Jej powstanie jest wiązane z osobą św. Kingi – miała ona zlecić budowę zamku, który stanowiłby schronienie dla klasztoru klarysek na wypadek zagrożenia. Księżna wraz z zakonnicami schroniły się tu podczas III najazdu Tatarów. Dalsza, XIV-wieczna historia zamku jest słabo udokumentowana. Najnowsze badania sugerują, że w XV wieku był dalej użytkowany, mimo że wśród badaczy przeważa pogląd mówiący, że w XIV wieku prawdopodobnie przestał być używany i uległ zniszczeniu podczas najazdu husytów lub wojsk Ścibora ze Ściborzyc na początku XV wieku. Budowla jest jednym z najstarszych murowanych zamków w Polsce, stanowi przykład zamku wysokogórskiego. Mogła pomieścić sto osób i kilkudziesięciu żołnierzy, była obwarowana, otoczona przez trudne do przeforsowania skały, położona na dużej wysokości, wtopiona w krajobraz i trudna do wypatrzenia przez wroga. Czytaj więcej…
Za 3 dni
Dom Mikołajowski w Tarnowie – zabytkowy gotycko-renesansowy budynek znajdujący przy placu Katedralnym w Tarnowie. Powstał w XVI wieku, przez stulecia pełnił różne funkcje, był m.in. użytkowany przez duchowieństwo, mieścił siedziby szkół, Powiatowego Ośrodka Zdrowia oraz Muzeum Higieny. Od czasu konserwacji przeprowadzonej na przełomie lat 40. i 50. XX wieku mieszczą się w nim sale wystawowe tarnowskiego Muzeum Diecezjalnego. Uznawany jest za najstarszą kamienicę miasta. Dom jest przykładem budowli mieszkalnej z okresu przełomu gotyku oraz renesansu. Budowla jest dwukondygnacyjna i w pełni podpiwniczona. Skonstruowano ją na planie prostokąta o wymiarach 12,60 na 7,60 m, jest jednotraktowa o mieszanym układzie konstrukcyjnym. Budynek ma powierzchnię użytkową liczącą 97 m² przy kubaturze wynoszącej 634 m³. Czytaj więcej…
Za 4 dni
Ufficio Primo – zabytkowy budynek biurowy znajdujący się przy ulicy Wspólnej 62 w Warszawie. Reprezentuje modernistyczny historyzm, nawiązuje do włoskiego renesansu. Budynek zaprojektował Marek Leykam, za konstrukcję odpowiadał J. Dowgiałło. Projekt zaprezentowano na wystawie w Zachęcie w 1950 roku. Budynek miał stanowić część planowanej dzielnicy ministerstw. Styl architektoniczny budynku stanowi syntezę zapożyczeń z różnych epok. Był elementem poszukiwań kompromisu między realizmem socjalistycznym a architekturą narodową, z zapożyczeniami treści zachodnioeuropejskich. Monumentalna bryła biurowca inspirowana była florenckimi pałacami miejskimi okresu quattrocenta z XV wieku. Architektura budynku była poddawana przez współczesnych krytyce, biurowiec uznawano za „odchylenie kosmopolityczne”. Czytaj więcej…
Za 5 dni
Szarcz – jezioro położone na Pojezierzu Lubuskim w Bruździe Zbąszyńskiej, w województwie lubuskim, na północno-zachodnim krańcu wsi Pszczew. Otoczenie jeziora stanowią głównie tereny rolnicze, lasy znajdują się wyłącznie w pobliżu południowego brzegu, za skarpą linii kolejowej Międzyrzecz-Międzychód. Dno akwenu jest twarde i piaszczyste, ale jednocześnie bardzo zróżnicowane. Najgłębsze miejsca jeziora sąsiadują ze znacznymi wypłyceniami, porośniętymi roślinnością wynurzoną. Nadmiar wód odprowadzany jest niewielkim ciekiem na północ poprzez jeziora Białe, Czarne oraz Lubikowskie, aż do Warty. Jezioro zostało zagospodarowane na potrzeby turystyki i rekreacji. Liczna zabudowa rekreacyjna zlokalizowana jest na krańcu południowo-wschodnim i zachodnim. Jezioro w całości znajduje się na obszarze Pszczewskiego Parku Krajobrazowego oraz na obszarach chronionych w ramach programu Natura 2000. Czytaj więcej…
Za 6 dni
Klasztor karmelitów w Pilźnie – zespół budynków, w którego skład wchodzą kościół pw. św. Katarzyny i Barbary, budynek klasztoru oraz zabudowa gospodarcza. Klasztor w Pilźnie, zgodnie z twierdzeniami współczesnej historiografii, został założony przez Władysława Jagiełłę 2 marca 1403 roku. Kościół i klasztor ucierpiały podczas najazdu wojsk węgierskich dowodzonych przez Tomasza Tharczaya, który miał miejsce w lutym 1474 roku. Odbudował je król Zygmunt I Stary. Klasztor należał początkowo do augustianów, a od XIX wieku stanowi własność karmelitów. Klasztor oraz kościół zostały wpisane do rejestru zabytków. Zespół znajduje się w środkowej części miasta, na wschód od Rynku w Pilźnie. Teren zespołu obejmuje m.in. obszar dawnych wałów obronnych, które niegdyś otaczały miasto, a także niewielki zbiornik wodny. Czytaj więcej…