Szablon:Dobry artykuł: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m drobne redakcyjne |
powtórzony link |
||
| (Nie pokazano 334 wersji utworzonych przez 38 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
<includeonly>{{#switch:{{#timel:N|{{{data|}}}}} |
<includeonly>{{#switch:{{#timel:N|{{{data|}}}}} |
||
|1=<!--Propozycja na poniedziałek |
|1=<!--Propozycja na poniedziałek 13 maja --> [[Plik:Katowice-Śródmieście collage.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Śródmieście (Katowice)|Śródmieście]]''' – [[podział administracyjny Katowic|dzielnica]] [[Katowice|Katowic]], stanowiąca ścisłe centrum miasta. Położona jest w zespole dzielnic śródmiejskich. Jej obszar zajmuje powierzchnię 3,81 km² i w 2016 roku liczyła łącznie 24 441 mieszkańców. Jest to najbardziej zurbanizowana dzielnica Katowic, z udziałem powierzchni zabudowanej sięgającej ponad 50%. Historia Śródmieścia jest ściśle powiązana z historią miasta Katowice, wzmiankowanego po raz pierwszy w XVI wieku. Od tego czasu, zwłaszcza od XIX wieku, wraz z doprowadzeniem linii kolejowej, rozwojem przemysłu i inkorporacją sąsiednich miejscowości Śródmieście przekształciło się w centrum administracyjno-usługowe Katowic. Zlokalizowana jest tu m.in. [[Gmach Sejmu Śląskiego w Katowicach|siedziba]] [[Sejmik Województwa Śląskiego|Sejmiku Województwa Śląskiego]], Urzędu Metropolitalnego [[Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia|Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii]] oraz [[Urząd Miasta Katowice|Urzędu Miasta Katowice]], a także szeregu instytucji, w tym m.in. [[Uniwersytet Śląski w Katowicach|Uniwersytetu Śląskiego]], [[Akademia Muzyczna im. Karola Szymanowskiego w Katowicach|Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego]], [[Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach|Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego]] czy [[Kościół łaciński|rzymskokatolickiej]] [[Archidiecezja katowicka|archidiecezji katowickiej]]. Znajdują się tu również konsulaty kilku krajów, a także siedziby i oddziały organów administracji rządowej i samorządowej. ''[[Śródmieście (Katowice)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Zespół nabytego niedoboru odporności|AIDS]]''' – choroba wywołana przez [[ludzki wirus niedoboru odporności]], prowadząca do postępującego upośledzenia odporności osoby zakażonej i ostatecznie do rozwoju zespołu nabytego niedoboru odporności. Zakażenie ludzkim wirusem upośledzenia odporności następuje przez kontakt seksualny, ekspozycję na wydzieliny lub tkanki zawierające wirusa oraz na drodze okołoporodowej. U części chorych w ostrej fazie zakażenia pojawia się niecharakterystyczna choroba grypopodobna zwana [[Ostra choroba retrowirusowa|ostrą chorobą retrowirusową]], jednak u większości, pomimo replikacji wirusa, spadku [[Limfocyty T|limfocytów CD4<sup>+</sup>]] i postępującego upośledzenia funkcji [[Układ odpornościowy|układu immunologicznego]], AIDS przez różny okres przebiega bezobjawowo. Faza objawowa, której wyrazem są rozwijające się [[Zakażenie oportunistyczne|zakażenia oportunistyczne]] i nowotwory, jest następstwem znacznego obniżenia odporności. Ostatecznie dochodzi do rozwoju zakażeń oportunistycznych, [[Nowotwór złośliwy|nowotworów złośliwych]] i zespołów chorobowych spełniających kliniczne kryteria rozpoznania zespołu nabytego niedoboru odporności. Diagnostyka zakażenia HIV jest oparta o badania serologiczne wykrywające przeciwciała powstałe w odpowiedzi immunologicznej skierowanej przeciw HIV, które są wykrywane [[ELISA (test immunoenzymatyczny)|metodą immmunoenzymatyczną]]. W leczeniu zakażenia HIV stosuje się [[HAART|wielolekową terapię antyretrowirusową]], która polega na jednoczesnym zastosowaniu kilku leków antyretrowirusowych. ''[[Zespół nabytego niedoboru odporności|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|2=<!--Propozycja na wtorek |
|2=<!--Propozycja na wtorek 14 maja --> [[Plik:Repty park pl.jpg|right|100px]] |
||
'''[[Park w Reptach]]''' – XIX-wieczny [[Park krajobrazowy#Forma założenia parkowego|park krajobrazowy]] o powierzchni ok. 200 ha położony na terenie miasta [[Tarnowskie Góry]] oraz [[Zbrosławice (gmina)|gminy Zbrosławice]], którego większość obszaru wpisana została w grudniu 1966 roku do [[Rejestr zabytków (Polska)|rejestru zabytków]] [[Zabytek nieruchomy|nieruchomych]]. Stanowi część [[Zespół przyrodniczo-krajobrazowy|zespołu przyrodniczo-krajobrazowego]] o nazwie [[Zespół przyrodniczo-krajobrazowy „Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”|„Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”]]. Tereny obecnego parku porastały w przeszłości lasy liściaste. W 1824 roku wieś [[Stare Repty|Repty]] wraz z okolicznymi dobrami nabył hrabia [[Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck]], zakładając na znajdującym się na północ od wsi fragmencie lasu [[Zwierzyniec (łowiectwo)|zwierzyniec]]. W jego centralnej części w latach 1893–1898 wzniesiono [[Pałac w Reptach|neorenesansowy pałac]], sam zwierzyniec przekształcono zaś w park w stylu angielskim. Park obejmuje dwie części rozdzielone przepływającą w kierunku północno-zachodnim rzeką [[Drama (rzeka)|Dramą]]. Zachowały się tu zespoły leśne [[Buczyna|buczyn]], [[grąd]]ów i [[Las łęgowy|łęgów]] z fragmentami wilgotnych łąk i szuwarów. Na terenie parku wykazywano obecność kilkunastu gatunków roślin i zwierząt chronionych, rzadkich gatunków [[Nietoperze|nietoperzy]] oraz licznych gatunków ptaków [[lęg]]owych. ''[[Park w Reptach|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Alfred Hitchcock]]''' (ur. [[13 sierpnia]] [[1899]] w [[Londyn]]ie, zm. [[29 kwietnia]] [[1980]] w [[Los Angeles]]) – [[Brytyjczycy|brytyjski]] [[Reżyser filmowy|reżyser]], [[scenarzysta]] i [[Producent filmowy|producent]], uznawany za jednego z najbardziej wpływowych twórców filmowych w historii [[Kino|kina]]. Określany mianem „mistrza suspensu”. W trwającej ponad sześć dekad karierze wyreżyserował 53 [[Film fabularny|filmy fabularne]]. Stał się rozpoznawalny dzięki licznym wywiadom i występom [[cameo]] w swoich produkcjach oraz [[Serial kryminalny|serialowi kryminalnemu]] ''[[Alfred Hitchcock przedstawia]]''. Podobne uznanie zyskiwali [[aktor]]zy grający w jego filmach. Styl reżyserski Hitchcocka obejmował płynny ruch [[Kamera filmowa|kamery]] naśladującej spojrzenie granej postaci, stawiając tym samym widza w roli [[Oglądactwo|podglądacza]], oraz [[kadr]]owanie [[Ujęcie (film)|ujęć]] w taki sposób, aby zmaksymalizować uczucie [[Niepokój (psychologia)|niepokoju]] oraz [[lęk]]u. W 1979 roku został odznaczony [[Order Imperium Brytyjskiego|Orderem Imperium Brytyjskiego]]. Sześć wyreżyserowanych przez Hitchcocka filmów zestawianych było w pierwszej dziesiątce podsumowań roku w amerykańskim [[box office]]. Czternaście produkcji uzyskało przynajmniej jedną nominację do [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]] w dowolnej kategorii, z czego pięć zdobyło co najmniej jedną statuetkę. Dziewiętnaście produkcji reżysera, po uwzględnieniu inflacji, przekroczyło sumę stu milionów dolarów dochodu z biletów na rynku krajowym. ''[[Alfred Hitchcock|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|3=<!--Propozycja na środę |
|3=<!--Propozycja na środę 15 maja --> [[Plik:Zamek Pieniński, ruiny.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Zamek Pieniny]]''' – [[ruiny]] [[średniowiecze|średniowiecznego]] [[zamek|zamku]], znajdującego się w [[Pieniny|Pieninach]], w [[Krościenko nad Dunajcem|Krościenku nad Dunajcem]]. [[Warownia]] powstała najprawdopodobniej na początku lat 80. XIII wieku. Jej powstanie jest wiązane z osobą [[Święta Kinga|św. Kingi]] – miała ona zlecić budowę zamku, który stanowiłby schronienie dla [[Klasztor klarysek w Starym Sączu|klasztoru klarysek]] na wypadek zagrożenia. Księżna wraz z zakonnicami schroniły się tu podczas [[III najazd mongolski na Polskę|III najazdu Tatarów]]. Dalsza, XIV-wieczna historia zamku jest słabo udokumentowana. Najnowsze badania sugerują, że w XV wieku był dalej użytkowany, mimo że wśród badaczy przeważa pogląd mówiący, że w XIV wieku prawdopodobnie przestał być używany i uległ zniszczeniu podczas najazdu [[Husytyzm|husytów]] lub wojsk [[Ścibor ze Ściborzyc|Ścibora ze Ściborzyc]] na początku XV wieku. Budowla jest jednym z najstarszych murowanych zamków w Polsce, stanowi przykład zamku wysokogórskiego. Mogła pomieścić sto osób i kilkudziesięciu żołnierzy, była obwarowana, otoczona przez trudne do przeforsowania skały, położona na dużej wysokości, wtopiona w krajobraz i trudna do wypatrzenia przez wroga. ''[[Zamek Pieniny|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Kanał (film)|Kanał]]''' – polski [[film wojenny]] z 1956 roku w reżyserii [[Andrzej Wajda|Andrzeja Wajdy]], poświęcony tematowi [[powstanie warszawskie|powstania warszawskiego]]. Film, oparty na opowiadaniu [[Jerzy Stefan Stawiński|Jerzego Stefana Stawińskiego]] i zrealizowany według jego scenariusza, ukazuje jeden z końcowych epizodów walk powstańczych w [[Warszawa|Warszawie]]. Akcja filmu oparta jest na autentycznej historii plutonu [[Armia Krajowa|Armii Krajowej]], który w obliczu nieuchronnej klęski powstania warszawskiego próbował ewakuować się z [[Mokotów|Mokotowa]] do [[Śródmieście (Warszawa)|Śródmieścia]] podziemnymi kanałami ściekowymi. Pierwotnie odrzucony przez krytyków za przedstawienie powstańców w tonie antyheroicznym, ''Kanał'' dzięki projekcji na [[Festiwal Filmowy w Cannes|Festiwalu w Cannes]] w 1957 zdobył Srebrną Palmę ''ex aequo'' z ''[[Siódma pieczęć (film)|Siódmą pieczęcią]]'' [[Ingmar Bergman|Ingmara Bergmana]], co wpłynęło na jego późniejszą rehabilitację. Film Wajdy jest współcześnie uznawany za początek [[polska szkoła filmowa|polskiej szkoły filmowej]], która wchodziła w polemiczny dialog z polską publicznością w sprawie spuścizny po [[II wojna światowa|II wojny światowej]]. Ponadto ''Kanał'' zainicjował krytyczne spojrzenie na heroiczne mity powstańcze, które pogłębił [[Andrzej Munk]] w filmie ''[[Eroica (film)|Eroica]]'' z 1958 roku. ''[[Kanał (film)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|4=<!--Propozycja na czwartek |
|4=<!--Propozycja na czwartek 16 maja--> [[Plik:Dom Mikołajowski w Tarnowie - 2.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Dom Mikołajowski w Tarnowie]]''' – zabytkowy [[Gotyk|gotycko]]-[[renesans]]owy budynek znajdujący przy [[Plac Katedralny w Tarnowie|placu Katedralnym]] w [[Tarnów|Tarnowie]]. Powstał w XVI wieku, przez stulecia pełnił różne funkcje, był m.in. użytkowany przez duchowieństwo, mieścił siedziby szkół, [[Podstawowa opieka zdrowotna w Polsce|Powiatowego Ośrodka Zdrowia]] oraz Muzeum Higieny. Od czasu konserwacji przeprowadzonej na przełomie lat 40. i 50. XX wieku mieszczą się w nim sale wystawowe tarnowskiego [[Muzeum Diecezjalne w Tarnowie|Muzeum Diecezjalnego]]. Uznawany jest za najstarszą [[Kamienica (architektura)|kamienicę]] miasta. Dom jest przykładem budowli mieszkalnej z okresu przełomu [[gotyk]]u oraz [[renesans]]u. Budowla jest dwukondygnacyjna i w pełni [[Piwnica|podpiwniczona]]. Skonstruowano ją na planie prostokąta o wymiarach 12,60 na 7,60 m, jest jednotraktowa o mieszanym układzie konstrukcyjnym. Budynek ma powierzchnię użytkową liczącą 97 m² przy kubaturze wynoszącej 634 m³. ''[[Dom Mikołajowski w Tarnowie|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Wojna trzynastoletnia]]''' – stoczona w latach 1454–1466 [[wojna]] między [[Zakon krzyżacki|państwem zakonu krzyżackiego]] a [[Korona Królestwa Polskiego|Koroną Królestwa Polskiego]], rozpoczęta na skutek poparcia przez Polskę powstania [[Związek Pruski|Związku Pruskiego]] - organizacji grupującej średnią [[Szlachta|szlachtę]] i [[Mieszczaństwo|mieszczan]], kierowanej przez [[Patrycjat (średniowiecze i nowożytność)|patrycjat]] [[Gdańsk]]a, [[Toruń|Torunia]], [[Elbląg]]a oraz [[Chełmno|Chełmna]] - przeciwko zakonowi krzyżackiemu. Związkowcy zdobyli wszystkie miasta i zamki krzyżackie, poza stolicą [[Zamek w Malborku|Malborkiem]] oraz [[Chojnice|Chojnicami]]. Klęska wyprawy polskiego [[Pospolite ruszenie|pospolitego ruszenia]], w starciu ze złożoną z czeskich i niemieckich [[Wojsko najemne|najemników]] armią Zakonu w [[Bitwa pod Chojnicami|bitwie pod Chojnicami]] we wrześniu 1454 roku rozpoczęła krzyżacką kontrofensywę, w wyniku której Zakon odbił większość miast i twierdz, wraz ze [[Bitwa o Knipawę|zdobytym ostatecznie]] 14 lipca 1455 roku [[Kaliningrad|Królewcem]]. Brak pieniędzy na dalsze finansowanie wojsk najemnych zatrzymał postępy kontrofensywy kierowanego przez wielkiego mistrza [[Ludwig von Erlichshausen|Ludwiga von Erlichshausen]] Zakonu, a niespłacenie wierzytelności wobec krzyżackich wojsk zakończyło się [[Umowa z Malborka (1454)|sprzedażą]] 8 czerwca 1457 roku twierdzy w Malborku królowi polskiemu [[Kazimierz IV Jagiellończyk|Kazimierzowi IV]]. Wojna trzynastoletnia przyspieszyła proces rozkładu zakonu krzyżackiego, pozwoliła polskiej szlachcie uzyskać daleko idące przywileje i [[Demokracja szlachecka|decydującą rolę]] w Królestwie Polskim kosztem osłabienia mieszczaństwa oraz doprowadziła do emancypacji Gdańska i stworzyła podstawy szybkiego rozwoju tego miasta. ''[[Wojna trzynastoletnia|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|5=<!--Propozycja na piątek |
|5=<!--Propozycja na piątek 17 maja --> [[Plik:Ufficio Primo 62 Wspolna Street Warsaw 2022 aerial.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Ufficio Primo]]''' – zabytkowy budynek biurowy znajdujący się przy [[Ulica Wspólna w Warszawie|ulicy Wspólnej]] 62 w [[Warszawa|Warszawie]]. Reprezentuje [[Modernizm (architektura)|modernistyczny]] [[Historyzm (architektura)|historyzm]], nawiązuje do włoskiego [[renesans]]u. Budynek zaprojektował [[Marek Leykam]], za konstrukcję odpowiadał J. Dowgiałło. Projekt zaprezentowano na wystawie w [[Zachęta Narodowa Galeria Sztuki|Zachęcie]] w 1950 roku. Budynek miał stanowić część planowanej dzielnicy ministerstw. Styl architektoniczny budynku stanowi syntezę zapożyczeń z różnych epok. Był elementem poszukiwań kompromisu między [[Realizm socjalistyczny|realizmem socjalistycznym]] a architekturą narodową, z zapożyczeniami treści zachodnioeuropejskich. Monumentalna bryła biurowca inspirowana była [[Florencja|florenckimi]] pałacami miejskimi okresu [[Quattrocento|quattrocenta]] z XV wieku. Architektura budynku była poddawana przez współczesnych krytyce, biurowiec uznawano za „odchylenie kosmopolityczne”. ''[[Ufficio Primo|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Kraska orientalna]]''' – [[gatunek (biologia)|gatunek]] średniej wielkości ptaka z rodziny [[kraski (ptaki)|krasek]]. Występuje w południowej [[Azja|Azji]] i, częściowo, na [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]], głównie u wybrzeży [[Zatoka Perska|Zatoki Perskiej]]. Są to średniej wielkości ptaki o długości ciała 30–34 cm i masie 166–176 g. Ciemię niebieskawe, grzbiet brązowy, [[sterówki]] oraz skrzydła fioletowo-lazurowe - bardzo charakterystyczne podczas lotu. Gardło różowawe. Na piersi widnieją wyraźne białe pasy. Środowisko życia tych ptaków stanowią wszelkiego rodzaju zadrzewione tereny – [[Las świetlisty|świetliste lasy]], przecinki, obszary rolnicze, pobliża domostw, zagajniki, plantacje. Trzonem ich pożywienia są bezkręgowce, a w szczególności [[chrząszcze]], które stanowią nawet połowę wszystkich ofiar. Pozostałymi są między innymi [[prostoskrzydłe]], [[pluskwiaki]], [[błonkoskrzydłe]] oraz inne owady. [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody]] uznaje kraskę orientalną za [[gatunek najmniejszej troski|gatunek najmniejszej troski]]. Dla człowieka są to ptaki pożyteczne ze względu na redukcję szkód czynionych w uprawach przez owady. ''[[Kraska orientalna|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|6=<!--Propozycja na sobotę |
|6=<!--Propozycja na sobotę 18 maja --> [[Plik:Jezioro Szarcz aerial 2023.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Szarcz (jezioro)|Szarcz]]''' – [[jezioro]] położone na [[Pojezierze Lubuskie|Pojezierzu Lubuskim]] w [[Bruzda Zbąszyńska|Bruździe Zbąszyńskiej]], w [[województwo lubuskie|województwie lubuskim]], na północno-zachodnim krańcu wsi [[Pszczew]]. Otoczenie jeziora stanowią głównie tereny rolnicze, lasy znajdują się wyłącznie w pobliżu południowego brzegu, za skarpą linii kolejowej [[Linia kolejowa nr 364|Międzyrzecz-Międzychód]]. Dno akwenu jest twarde i piaszczyste, ale jednocześnie bardzo zróżnicowane. Najgłębsze miejsca jeziora sąsiadują ze znacznymi wypłyceniami, porośniętymi roślinnością wynurzoną. Nadmiar wód odprowadzany jest niewielkim [[ciek]]iem na północ poprzez jeziora [[Jezioro Białe (powiat międzyrzecki)|Białe]], [[Jezioro Czarne (gmina Pszczew)|Czarne]] oraz [[Jezioro Lubikowskie|Lubikowskie]], aż do [[Warta|Warty]]. Jezioro zostało zagospodarowane na potrzeby turystyki i rekreacji. Liczna zabudowa rekreacyjna zlokalizowana jest na krańcu południowo-wschodnim i zachodnim. Jezioro w całości znajduje się na obszarze [[Pszczewski Park Krajobrazowy|Pszczewskiego Parku Krajobrazowego]] oraz na obszarach chronionych w ramach programu [[Natura 2000]]. ''[[Szarcz (jezioro)|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Solaris Urbino 12]]''' – [[Autobus niskopodłogowy|niskopodłogowy]] [[autobus]] [[Autobus miejski|miejski]] z serii [[Solaris Urbino]] produkowany od 1999 roku przez polskie przedsiębiorstwo [[Solaris Bus & Coach|Solaris Bus & Coach S.A.]] w [[Bolechowo-Osiedle|Bolechowie-Osiedlu]]. W latach 1999–2002 produkowano I generację modelu, od 2002 roku rozpoczęto produkcję II generacji, nie obejmowała ona jednak wielu zmian technicznych i stylistycznych. Te wprowadzono w 2004 roku wraz z premierą III generacji, która z kolei została zastąpiona przez IV generację zaprezentowaną w 2014 roku. Produkowane są także wersje z napędem [[CNG|gazowym]], [[Napęd hybrydowy|hybrydowym]] lub [[Napęd elektryczny|elektrycznym]], a także [[trolejbus]] [[Solaris Trollino 12]]. W ofercie jest także podmiejska wersja niskowejściowa [[Solaris Urbino 12 LE|Urbino 12 LE]]. Solaris Urbino 12 II generacji zajął drugie miejsce w konkursie o tytuł [[Autobus Roku|Autobusu Roku 2005]]. Był pierwszym polskim autobusem miejskim, który ubiegał się o ten tytuł. Solaris Urbino electric IV generacji jako pierwszy w historii autobus elektryczny otrzymał nagrodę [[Autobus Roku]] 2017. ''[[Solaris Urbino 12|Czytaj więcej…]]'' |
|||
|7=<!--Propozycja na niedzielę |
|7=<!--Propozycja na niedzielę 19 maja --> [[Plik:Pilzno A-391 klasztor karmelitów.jpg|100px|right]] |
||
'''[[Klasztor karmelitów w Pilźnie]]''' – zespół budynków, w którego skład wchodzą kościół pw. św. Katarzyny i Barbary, budynek klasztoru oraz zabudowa gospodarcza. Klasztor w Pilźnie, zgodnie z twierdzeniami współczesnej [[Historiografia|historiografii]], został założony przez [[Władysław II Jagiełło|Władysława Jagiełłę]] 2 marca 1403 roku. Kościół i klasztor ucierpiały podczas najazdu wojsk węgierskich dowodzonych przez [[Tomasz Tharczay|Tomasza Tharczaya]], który miał miejsce w lutym 1474 roku. Odbudował je król [[Zygmunt I Stary]]. Klasztor należał początkowo do [[Augustianie|augustianów]], a od XIX wieku stanowi własność [[Karmelici|karmelitów]]. Klasztor oraz kościół zostały wpisane do [[Rejestr zabytków (Polska)|rejestru zabytków]]. Zespół znajduje się w środkowej części miasta, na wschód od Rynku w [[Pilzno (Polska)|Pilźnie]]. Teren zespołu obejmuje m.in. obszar dawnych wałów obronnych, które niegdyś otaczały miasto, a także niewielki [[zbiornik wodny]]. ''[[Klasztor karmelitów w Pilźnie|Czytaj więcej…]]'' |
|||
'''[[Marilyn Monroe]]''' – [[Stany Zjednoczone|amerykańska]] [[aktor]]ka, [[Model (zawód)|modelka]], [[Piosenkarz|piosenkarka]] i [[Producent filmowy|producentka filmowa]], [[gwiazda filmowa]], ikona kultury popularnej oraz [[seksbomba]] lat [[lata 50. XX wieku|50.]] i [[lata 60. XX wieku|60.]] XX wieku. [[American Film Institute]] umieścił ją na szóstym miejscu na liście największych aktorek wszech czasów. Monroe zaczęła swoją karierę jako [[pin-up|pin-up girl]]. Później trafiła do świata filmu, gdzie pracowała dla [[20th Century Fox]] i [[Columbia Pictures]]. W 1951 roku związała się z wytwórnią Fox, po czym wkrótce zyskała popularność dzięki filmom ''[[Małpia kuracja]]'', ''[[Niagara (film)|Niagara]]'', ''[[Mężczyźni wolą blondynki]]'' czy ''[[Słomiany wdowiec]].'' Zasłynęła z ról stereotypowych blondynek, ale wcielała się również w postacie bardziej złożone i dramatyczne. W 1955 roku. studiowała aktorstwo metodyczne w [[Actors Studio]] u [[Lee Strasberg]]a i założyła własną wytwórnię Marilyn Monroe Productions. Za rolę Elsie w ''[[Książę i aktoreczka|Księciu i aktoreczce]]'' otrzymała nagrody [[David di Donatello]] oraz [[César (nagroda filmowa)|Crystal Star Award]], a za rolę Sugar Kane Kowalczyk z [[Sandusky (Ohio)|Sandusky]] w ''[[Pół żartem, pół serio]]'' uhonorowano ją [[Złoty Glob|Złotym Globem]]. Życie prywatne Monroe było pełne perturbacji. Aktorka zmagała się z uzależnieniami i problemami psychicznymi. Film ''[[Skłóceni z życiem]]'' był ostatnim w jej karierze, którą przerwała nieoczekiwana śmierć 5 sierpnia 1962 roku. ''[[Marilyn Monroe|Czytaj więcej…]]'' |
|||
}} |
}} |
||
<div style="text-align:right; margin-top:5px;">''[[Wikipedia:Dobre |
<div style="text-align:right; margin-top:5px;">''[[Wikipedia:Dobre Artykuły|Inne Dobre Artykuły]] • [[Pomoc:Styl – poradnik dla autorów|Jak pisać w stylu encyklopedycznym?]]''</div></includeonly><noinclude>{{dokumentacja|zawartość= |
||
<div class="hlist" style="text-align: center"> |
|||
<center>[[Szablon:Dobry artykuł/kolejka|kolejka]] • [[Szablon:Dobry artykuł/kolejka/bufor|starsze]]</center>__NOTOC__ |
|||
* [[Wikipedia:Dobre Artykuły/kolejka|kolejka]] |
|||
* [[Wikipedia:Dobre Artykuły/kolejka/bufor|starsze]] |
|||
</div> |
|||
__BEZSPISU__ |
|||
{{mbox |
{{mbox |
||
|tekst = Po dokonaniu zmian w tym szablonie prosimy kliknąć w [{{fullurl:Strona główna|action=purge}} ten link], aby wyczyścić cache.<br />Dopiero wtedy zmiany będą widoczne dla wszystkich. |
|tekst = Po dokonaniu zmian w tym szablonie prosimy kliknąć w [{{fullurl:Strona główna|action=purge}} ten link], aby wyczyścić cache.<br />Dopiero wtedy zmiany będą widoczne dla wszystkich. |
||
}} |
}} |
||
== Dzisiaj == |
== Dzisiaj == |
||
{{dobry artykuł}} |
{{dobry artykuł}} |
||
== Jutro == |
== Jutro == |
||
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+1 day}}}} |
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+1 day}}}} |
||
== Pojutrze == |
== Pojutrze == |
||
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+2 days}}}} |
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+2 days}}}} |
||
== Za 3 dni == |
== Za 3 dni == |
||
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+3 days}}}} |
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+3 days}}}} |
||
== Za 4 dni == |
== Za 4 dni == |
||
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+4 days}}}} |
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+4 days}}}} |
||
== Za 5 dni == |
== Za 5 dni == |
||
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+5 days}}}} |
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+5 days}}}} |
||
== Za 6 dni == |
== Za 6 dni == |
||
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+6 days}}}} |
{{dobry artykuł|data={{#timel:Y-m-d|+6 days}}}} |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
[[Wikipedia:Propozycje do Dobrych Artykułów]] • [[Szablon:Dobry artykuł/archiwum]]}} |
* [[Wikipedia:Propozycje do Dobrych Artykułów]] • [[Szablon:Dobry artykuł/archiwum]]}} |
||
[[Kategoria:Dobre artykuły - szablony|{{PAGENAME}}]] |
[[Kategoria:Dobre artykuły - szablony|{{PAGENAME}}]] |
||
[[Kategoria:Strona główna - szablony|{{PAGENAME}}]] |
[[Kategoria:Strona główna - szablony|{{PAGENAME}}]] |
||
Wersja z 02:35, 13 maj 2024
Dokumentacja szablonu
[]
Dzisiaj
Śródmieście – dzielnica Katowic, stanowiąca ścisłe centrum miasta. Położona jest w zespole dzielnic śródmiejskich. Jej obszar zajmuje powierzchnię 3,81 km² i w 2016 roku liczyła łącznie 24 441 mieszkańców. Jest to najbardziej zurbanizowana dzielnica Katowic, z udziałem powierzchni zabudowanej sięgającej ponad 50%. Historia Śródmieścia jest ściśle powiązana z historią miasta Katowice, wzmiankowanego po raz pierwszy w XVI wieku. Od tego czasu, zwłaszcza od XIX wieku, wraz z doprowadzeniem linii kolejowej, rozwojem przemysłu i inkorporacją sąsiednich miejscowości Śródmieście przekształciło się w centrum administracyjno-usługowe Katowic. Zlokalizowana jest tu m.in. siedziba Sejmiku Województwa Śląskiego, Urzędu Metropolitalnego Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii oraz Urzędu Miasta Katowice, a także szeregu instytucji, w tym m.in. Uniwersytetu Śląskiego, Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego, Teatru Śląskiego im. S. Wyspiańskiego czy rzymskokatolickiej archidiecezji katowickiej. Znajdują się tu również konsulaty kilku krajów, a także siedziby i oddziały organów administracji rządowej i samorządowej. Czytaj więcej…
Jutro
Park w Reptach – XIX-wieczny park krajobrazowy o powierzchni ok. 200 ha położony na terenie miasta Tarnowskie Góry oraz gminy Zbrosławice, którego większość obszaru wpisana została w grudniu 1966 roku do rejestru zabytków nieruchomych. Stanowi część zespołu przyrodniczo-krajobrazowego o nazwie „Park w Reptach i dolina rzeki Dramy”. Tereny obecnego parku porastały w przeszłości lasy liściaste. W 1824 roku wieś Repty wraz z okolicznymi dobrami nabył hrabia Karol Łazarz Henckel von Donnersmarck, zakładając na znajdującym się na północ od wsi fragmencie lasu zwierzyniec. W jego centralnej części w latach 1893–1898 wzniesiono neorenesansowy pałac, sam zwierzyniec przekształcono zaś w park w stylu angielskim. Park obejmuje dwie części rozdzielone przepływającą w kierunku północno-zachodnim rzeką Dramą. Zachowały się tu zespoły leśne buczyn, grądów i łęgów z fragmentami wilgotnych łąk i szuwarów. Na terenie parku wykazywano obecność kilkunastu gatunków roślin i zwierząt chronionych, rzadkich gatunków nietoperzy oraz licznych gatunków ptaków lęgowych. Czytaj więcej…
Pojutrze
Zamek Pieniny – ruiny średniowiecznego zamku, znajdującego się w Pieninach, w Krościenku nad Dunajcem. Warownia powstała najprawdopodobniej na początku lat 80. XIII wieku. Jej powstanie jest wiązane z osobą św. Kingi – miała ona zlecić budowę zamku, który stanowiłby schronienie dla klasztoru klarysek na wypadek zagrożenia. Księżna wraz z zakonnicami schroniły się tu podczas III najazdu Tatarów. Dalsza, XIV-wieczna historia zamku jest słabo udokumentowana. Najnowsze badania sugerują, że w XV wieku był dalej użytkowany, mimo że wśród badaczy przeważa pogląd mówiący, że w XIV wieku prawdopodobnie przestał być używany i uległ zniszczeniu podczas najazdu husytów lub wojsk Ścibora ze Ściborzyc na początku XV wieku. Budowla jest jednym z najstarszych murowanych zamków w Polsce, stanowi przykład zamku wysokogórskiego. Mogła pomieścić sto osób i kilkudziesięciu żołnierzy, była obwarowana, otoczona przez trudne do przeforsowania skały, położona na dużej wysokości, wtopiona w krajobraz i trudna do wypatrzenia przez wroga. Czytaj więcej…
Za 3 dni
Dom Mikołajowski w Tarnowie – zabytkowy gotycko-renesansowy budynek znajdujący przy placu Katedralnym w Tarnowie. Powstał w XVI wieku, przez stulecia pełnił różne funkcje, był m.in. użytkowany przez duchowieństwo, mieścił siedziby szkół, Powiatowego Ośrodka Zdrowia oraz Muzeum Higieny. Od czasu konserwacji przeprowadzonej na przełomie lat 40. i 50. XX wieku mieszczą się w nim sale wystawowe tarnowskiego Muzeum Diecezjalnego. Uznawany jest za najstarszą kamienicę miasta. Dom jest przykładem budowli mieszkalnej z okresu przełomu gotyku oraz renesansu. Budowla jest dwukondygnacyjna i w pełni podpiwniczona. Skonstruowano ją na planie prostokąta o wymiarach 12,60 na 7,60 m, jest jednotraktowa o mieszanym układzie konstrukcyjnym. Budynek ma powierzchnię użytkową liczącą 97 m² przy kubaturze wynoszącej 634 m³. Czytaj więcej…
Za 4 dni
Ufficio Primo – zabytkowy budynek biurowy znajdujący się przy ulicy Wspólnej 62 w Warszawie. Reprezentuje modernistyczny historyzm, nawiązuje do włoskiego renesansu. Budynek zaprojektował Marek Leykam, za konstrukcję odpowiadał J. Dowgiałło. Projekt zaprezentowano na wystawie w Zachęcie w 1950 roku. Budynek miał stanowić część planowanej dzielnicy ministerstw. Styl architektoniczny budynku stanowi syntezę zapożyczeń z różnych epok. Był elementem poszukiwań kompromisu między realizmem socjalistycznym a architekturą narodową, z zapożyczeniami treści zachodnioeuropejskich. Monumentalna bryła biurowca inspirowana była florenckimi pałacami miejskimi okresu quattrocenta z XV wieku. Architektura budynku była poddawana przez współczesnych krytyce, biurowiec uznawano za „odchylenie kosmopolityczne”. Czytaj więcej…
Za 5 dni
Szarcz – jezioro położone na Pojezierzu Lubuskim w Bruździe Zbąszyńskiej, w województwie lubuskim, na północno-zachodnim krańcu wsi Pszczew. Otoczenie jeziora stanowią głównie tereny rolnicze, lasy znajdują się wyłącznie w pobliżu południowego brzegu, za skarpą linii kolejowej Międzyrzecz-Międzychód. Dno akwenu jest twarde i piaszczyste, ale jednocześnie bardzo zróżnicowane. Najgłębsze miejsca jeziora sąsiadują ze znacznymi wypłyceniami, porośniętymi roślinnością wynurzoną. Nadmiar wód odprowadzany jest niewielkim ciekiem na północ poprzez jeziora Białe, Czarne oraz Lubikowskie, aż do Warty. Jezioro zostało zagospodarowane na potrzeby turystyki i rekreacji. Liczna zabudowa rekreacyjna zlokalizowana jest na krańcu południowo-wschodnim i zachodnim. Jezioro w całości znajduje się na obszarze Pszczewskiego Parku Krajobrazowego oraz na obszarach chronionych w ramach programu Natura 2000. Czytaj więcej…
Za 6 dni
Klasztor karmelitów w Pilźnie – zespół budynków, w którego skład wchodzą kościół pw. św. Katarzyny i Barbary, budynek klasztoru oraz zabudowa gospodarcza. Klasztor w Pilźnie, zgodnie z twierdzeniami współczesnej historiografii, został założony przez Władysława Jagiełłę 2 marca 1403 roku. Kościół i klasztor ucierpiały podczas najazdu wojsk węgierskich dowodzonych przez Tomasza Tharczaya, który miał miejsce w lutym 1474 roku. Odbudował je król Zygmunt I Stary. Klasztor należał początkowo do augustianów, a od XIX wieku stanowi własność karmelitów. Klasztor oraz kościół zostały wpisane do rejestru zabytków. Zespół znajduje się w środkowej części miasta, na wschód od Rynku w Pilźnie. Teren zespołu obejmuje m.in. obszar dawnych wałów obronnych, które niegdyś otaczały miasto, a także niewielki zbiornik wodny. Czytaj więcej…